Trong thị trường crypto, nhiều thuật ngữ mới xuất hiện khiến người mới tham gia cảm thấy bối rối. Sau sự ra đời của sàn giao dịch phi tập trung SushiSwap, khái niệm Vampire Attack được biết đến rộng rãi. Đây là một chiến lược quan trọng trong thế giới DeFi và có ảnh hưởng lớn đến cách các nền tảng thu hút thanh khoản. Hãy cùng tìm hiểu Vampire Attack là gì, cơ chế hoạt động của nó và tác động của tấn công Vampire đối với thị trường crypto.
Vampire Attack là gì?
Vampire Attack là gì? Tấn công Vampire là một chiêu thức cạnh tranh trong DeFi, nơi các dự án mới (hầu hết là các phiên bản fork của những nền tảng đã có) nhắm đến việc thu hút các nhà cung cấp thanh khoản (LP). Họ làm điều này bằng cách đưa ra các ưu đãi hấp dẫn như tỷ lệ APR cao hơn và phần thưởng token phong phú… để khuyến khích chuyển tài sản sang nền tảng mới.
Khi một nền tảng bị tấn công bằng Vampire Attack, nó sẽ phải đối mặt với giảm sút thanh khoản và sụt giảm giá trị tài sản. Mặc dù gây ra những tác động tiêu cực, Vampire Attack khác biệt với các cuộc tấn công truyền thống ở chỗ nó hoạt động trong khuôn khổ pháp lý, không sử dụng các kỹ thuật trái phép.
Nguyên nhân xuất hiện Vampire Attack là gì?
Nguyên nhân hình thành các cuộc cạnh tranh Vampire Attack là gì? Khi ngành DeFi bùng nổ với sự xuất hiện của hàng loạt nền tảng mới, cuộc cạnh tranh giữa các dự án trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Đối mặt với các “gã khổng lồ” đã dẫn đầu thị trường, những nền tảng mới phải vật lộn để thu hút người dùng và thanh khoản. Họ phải đối diện với thách thức không nhỏ để tạo dựng chỗ đứng trong thị trường sôi động này.
Vampire Attack ra đời với mục tiêu chính là “hút” ba yếu tố then chốt từ các nền tảng đã có:
- Thanh khoản
- Người dùng
- Khối lượng giao dịch
Trong hệ sinh thái Defi, tấn công Vampire là chiến lược cạnh tranh lành mạnh, khai thác sự tự nguyện của các nhà cung cấp thanh khoản (Liquidity Provider) để chuyển dịch tài sản. Chính vì vậy, ngày càng nhiều dự án áp dụng phương pháp này để thu hút sự chú ý và gia tăng thanh khoản.
Cơ chế vận hành của Vampire Attack là gì?
So với các hình thức tấn công phức tạp, Vampire Attack vận dụng một chiến lược đơn giản nhưng hiệu quả cao. Vậy cơ chế hoạt động của Vampire Attack là gì?
Đầu tiên, một dự án mới (dự án B) được tạo ra từ một nền tảng đã tồn tại (dự án A).
Tiếp theo, dự án B triển khai chiến lược tấn công Vampire bằng cách:
- Bước 1 và 2: Khuyến khích người dùng gửi token A vào nền tảng A để nhận LP token A.
- Bước 3 và 4: Dự án B lôi kéo người dùng bằng cách cung cấp phần thưởng hấp dẫn, chẳng hạn như LP token B với tỷ lệ APY cao hơn, để họ chuyển LP token A từ nền tảng A sang nền tảng B.
Bằng cách lôi kéo người dùng với những ưu đãi hấp dẫn và khiến họ chuyển LP token từ dự án A sang dự án B, nền tảng B đã thành công trong việc “hút” người dùng, thanh khoản và khối lượng giao dịch từ đối thủ.
Những vụ Vampire Attack nổi bật trong thời gian qua
Thị trường crypto đã chứng kiến nhiều vụ tấn công Vampire đáng chú ý. Dưới đây là một số ví dụ nổi bật, giúp người dùng hiểu rõ hơn về chiến lược này:
Uniswap và SushiSwap
Uniswap và SushiSwap minh chứng rõ nét cho chiến lược Vampire Attack. Được phát triển bởi Chef Nomi, SushiSwap không chỉ sao chép Uniswap mà còn được tạo ra để cạnh tranh trực tiếp, nhằm thu hút người dùng và thanh khoản từ nền tảng gốc.
Sau đó, SushiSwap triển khai Vampire Attack nhằm vào Uniswap bằng cách:
- Khuyến khích các nhà cung cấp thanh khoản (LP) của Uniswap chuyển LP token của họ sang SushiSwap để nhận thêm phần thưởng dưới dạng SUSHI token.
- Triển khai chiến lược phát hành mạnh mẽ, phân phối 1.000 SUSHI token cho các LP của Uniswap trên các pool như SNX-ETH, LEND-ETH, YFI-ETH, LINK-ETH.
- Đảm bảo tạo sức hút liên tục bằng cách cấp SUSHI token cho các LP đang hoạt động, đặc biệt là thưởng 10% cho các LP stake sớm.
Sức hấp dẫn của tỷ lệ lợi nhuận khổng lồ từ 200% đến 1.000% đã khiến các LP của Uniswap nhanh chóng chuyển LP token của họ sang SushiSwap. Hiệu quả thể hiện rõ khi chỉ vài giờ sau khi ra mắt, TVL của SushiSwap đã vươn tới 150 triệu USD.
Nhờ vào các sự kiện hấp dẫn liên tiếp và việc niêm yết SUSHI token trên Binance, SushiSwap chứng kiến sự bùng nổ ấn tượng, với TVL tăng vọt từ 150 triệu USD lên 1 tỷ USD chỉ trong 11 ngày.
Cuộc tấn công của SushiSwap nhằm vào Uniswap đã để lại những hậu quả nặng nề:
- Thanh khoản của Uniswap giảm mạnh từ 1,5 tỷ USD xuống còn 900 triệu USD.
- Khối lượng giao dịch hàng ngày chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng từ 1,5 tỷ USD xuống chỉ còn 500 triệu USD.
- Giá trị của token UNI – biểu tượng của Uniswap cũng bị ảnh hưởng nặng nề, giảm từ 3,5 USD xuống còn 1,5 USD.
Để ứng phó với những hậu quả của cuộc tấn công, Uniswap đã triển khai các biện pháp khắc phục:
- Tăng cường phần thưởng cho các LP: Uniswap nâng phí giao dịch từ 0,3% lên 0,35% để khuyến khích các nhà cung cấp thanh khoản tiếp tục tham gia.
- Ra mắt tính năng mới: Uniswap đã giới thiệu Uniswap V3 với các cơ chế cung cấp thanh khoản tiên tiến hơn nhằm thu hút người dùng và nâng cao trải nghiệm giao dịch.
OpeaSea và LookRare
OpenSea là nền tảng tiên phong trong giao dịch NFT, mở ra cơ hội cho người dùng đăng bán, trao đổi và giao dịch các tài sản số độc đáo. Trong suốt thời gian dài, OpenSea đã vươn lên dẫn đầu và định hình thị trường NFT trong thế giới crypto.
Được thiết kế với các tính năng tương tự như OpenSea, LooksRare là một sàn giao dịch NFT mới nổi, ra đời sau OpenSea. Để thu hút sự chú ý và thanh khoản từ đối thủ, LooksRare đã thực hiện chiến lược Vampire Attack ngay từ khi ra mắt. Cụ thể, nền tảng này đã tiến hành airdrop 120 triệu token LOOKS (tương đương 12% tổng cung) cho người dùng. Điều kiện kèm theo là trong khoảng thời gian từ giữa tháng 6 đến giữa tháng 12/2021, những ví đã giao dịch tối thiểu 3 ETH trên OpenSea mới có thể nhận phần thưởng airdrop này.
Bằng cách airdrop token LOOKS cho người dùng trong khi OpenSea chưa phát hành token của riêng mình, LooksRare đã tạo ra sự khác biệt đáng kể. Nền tảng này không chỉ phân chia toàn bộ phí giao dịch (2% trên mỗi giao dịch NFT) cho những người stake LOOKS mà còn cung cấp các phần thưởng hấp dẫn. Những lợi ích này đã khuyến khích người dùng rời bỏ OpenSea để chuyển sang LooksRare, tạo ra làn sóng chuyển dịch thanh khoản và giao dịch mạnh mẽ.
Theo dữ liệu từ Dune Analytics, LooksRare đã thành công trong việc thực hiện Vampire Attack lên OpenSea, đạt được những cột mốc ấn tượng:
- Vào ngày 21/12/2023, khối lượng giao dịch hàng ngày trên LooksRare đã vượt qua OpenSea, chạm mốc 1,3 tỷ USD.
- Số người dùng hoạt động hàng ngày trên nền tảng này cũng tăng gấp đôi, từ 100,000 lên 200,000.
X2Y2 và OpenSea, LooksRare
X2Y2 là nền tảng NFT mới xuất hiện nhưng đã quyết định đánh bại OpenSea bằng chiến lược Vampire Attack. Họ đã thực hiện một đợt airdrop ấn tượng, phân bổ 12% tổng số token của mình cho những người dùng đã hoạt động trên OpenSea trước tháng 1 năm 2022.
X2Y2 đã tạo sự khác biệt so với LooksRare bằng cách làm đơn giản hóa điều kiện nhận airdrop, không yêu cầu số lượng giao dịch cụ thể. Khi airdrop diễn ra, X2Y2 lập tức thu hút sự chú ý, trở thành một trong những token giao dịch sôi động nhất trên Uniswap. Theo công bố của CoinGecko, giá trị của X2Y2 đã bứt phá từ 1.14 USD vào ngày 16/2/2022 lên 3.83 USD.
Khi X2Y2 triển khai Vampire Attack, OpenSea đang bị đồn thổi về một cuộc khai thác tiềm ẩn (Exploit), trong khi LooksRare đang chịu cú sốc từ việc nhóm phát triển rút 70 triệu USD WETH khỏi nền tảng. Những yếu tố này đã tạo điều kiện thuận lợi cho X2Y2, giúp nó lôi kéo thanh khoản và người dùng từ các nền tảng sẵn có về dự án của mình.
0xDAO và veDAO
Hai dự án veDAO và 0xDAO là các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) được xây dựng với mục tiêu lọt vào top 20 dự án có TVL cao nhất thuộc hệ sinh thái Fantom. Nếu đạt được mục tiêu này, họ sẽ được chia sẻ lượng ve(3,3) từ dự án của Andre.
Để làm dược điêu đỏ, cả hai dự án đã triển khai chiến lược Vampire Attack nhằm thu hút thanh khoản tối đa.
veDAO với sự hỗ trợ từ các KOL hàng đầu trên hệ sinh thái Fantom đã sớm ra mắt trước 0xDAO và triển khai chiến lược Vampire Attack bằng cách phân phối token WEVE. Kết quả là chỉ trong 24 giờ, veDAO đã thu hút 1 tỷ USD TVL và nhanh chóng vươn lên vị trí top 2 về TVL.
0xDAO dù xuất hieneh sau nhưng được hậu thuẫn bởi các tên tuổi lớn như Spookyswap, LiquidDriver và Scream. Họ nhanh chóng phát hiện những hạn chế trong cấu trúc tokenomics của veDAO. Để chiếm ưu thế, 0xDAO đã triển khai một cuộc tấn công Vampire, hấp dẫn nhà đầu tư chuyển từ token veDAO sang nền tảng của mình.
Nhờ sự đồng hành của các dự án nổi bật như Scream, Tomb và Liquid Driver, 0xDAO đã nhanh chóng chiếm lĩnh ngôi đầu bảng xếp hạng trên DefiLlama chỉ trong vòng 4 giờ. Mặc dù chiến lược Vampire Attack của 0xDAO đã giúp họ vượt qua veDAO, nhưng đến nay cả hai dự án đều đã mất vị trí trong top 20 TVL trên Fantom.
Hiệu quả của các sự kiện Vampire Attack đã xảy ra
Tất cả các dự án trên đều áp dụng chiến lược Vampire Attack, nhưng kết quả cuối cùng của mỗi dự án lại không hề giống nhau. Trong đó có 3 trường hợp:
Hai dự án đã tiếp tục phát triển và củng cố vị thế của mình
- SushiSwap và Uniswap là hai ví dụ điển hình về sự phát triển đồng hành trong thế giới DeFi. Trong khi Uniswap dẫn đầu với thương hiệu mạnh mẽ và thị phần lớn, SushiSwap lại chinh phục người dùng bằng phí giao dịch tiết kiệm và phần thưởng token hấp dẫn.
- Kết quả là cả hai dự án đã cùng nhau tiến xa, Uniswap vẫn giữ vững ngôi vị số một trong lĩnh vực DEX về thị phần, trong khi SushiSwap cũng đã thành công trong việc thu hút một lượng người dùng đông đảo.
Học hỏi từ những thiếu sót của dự án trước để tạo ra sự khác biệt độc đáo
X2Y2 đã rút ra bài học từ LooksRare trong cuộc tấn công Vampire Attack vào OpenSea, tinh chỉnh điều kiện airdrop để trở nên dễ tiếp cận hơn. Kết quả là X2Y2 đã thành công trong việc thu hút nhiều người dùng hơn.
Dự án mới thực hiện Vampire Attack đã khiến dự án trước đó trở nên kém nổi bật
- Trường hợp của 0xDAO và veDAO minh họa rõ ràng cho chiến lược Vampire Attack thành công. Dù 0xDAO xuất hiện sau, nền tảng này đã nhanh chóng thu hút một lượng lớn người dùng và tăng thanh khoản, khiến veDAO trở nên mờ nhạt.
- Mặc dù cả hai dự án không hoàn thành mục tiêu ban đầu, rõ ràng nếu một dự án không thích nghi hoặc đổi mới sau khi bị tấn công Vampire Attack, nó có thể nhanh chóng bị vượt mặt và làm mờ bởi đối thủ, dù dự án đó đã ra đời trước.
Cách phòng ngừa và đối phó với Vampire Attack
Sau khi tìm hiểu Vampire Attack là gì, chắc hẳn trader cũng hiểu rõ bất cứ nền tảng nào cũng có nguy cơ gặp phải Vampire Attack. Lúc này các dự án có thể bảo vệ mình bằng những biện pháp phòng ngừa và đối phó như:
- Nâng cấp và đổi mới liên tục: Để giữ chân người dùng và thu hút mới, dự án cần không ngừng đổi mới và cải tiến các tính năng của mình. Đầu tư phát triển những chức năng mới, nâng cao trải nghiệm người dùng và giảm phí giao dịch sẽ giúp dự án nổi bật hơn so với đối thủ.
- Tăng cường phần thưởng cho nhà cung cấp thanh khoản (LP): Đưa ra những ưu đãi hấp dẫn cho các LP không chỉ giúp duy trì thanh khoản mà còn khuyến khích họ gắn bó lâu dài với dự án.
- Đẩy mạnh chiến lược marketing: Chiến lược marketing sáng tạo sẽ giúp dự án nổi bật trong biển cả hàng loạt các dự án mới, thu hút sự chú ý của người dùng và không bị lấn át bởi các đối thủ cạnh tranh.
Đánh giá tổng quan về Vampire Attack
Đối với góc độ dự án
Trong thị trường crypto, những cái tên nổi bật đã và đang khẳng định vị thế của mình, nhưng ngành công nghiệp này vẫn còn rất trẻ và đang trên đà mở rộng. Vì vậy, sự xuất hiện của các dự án mới và cơ hội xây dựng các đế chế mới vẫn còn rất lớn.
Vampire Attack với tư cách là một chiến lược cạnh tranh sắc bén sẽ tiếp tục được áp dụng rộng rãi. Các dự án hiện không chỉ dừng lại ở việc đưa ra APY/APR cao mà còn sáng tạo hơn với các cách tiếp cận độc đáo như tặng NFT hoặc cung cấp quyền tham gia vào các dự án đối tác, từ đó tạo ra những động lực mới để thu hút người dùng và thanh khoản.
Dù là một chiến lược cạnh tranh hiệu quả, Vampire Attack cũng tiềm ẩn một số rủi ro đáng chú ý như:
- Tác động tiêu cực đến nền tảng bị tấn công: Khi các nhà cung cấp thanh khoản rút tài sản khỏi nền tảng cũ để chuyển sang nền tảng mới, thanh khoản của nền tảng cũ có thể suy giảm nhanh chóng. Điều này không chỉ làm giảm khả năng giao dịch mà còn làm giảm giá trị tài sản trên nền tảng đó.
- Cạnh tranh không lành mạnh: Vampire Attack có thể kích thích một cuộc đua không công bằng giữa các dự án DeFi, khi các nền tảng sẵn sàng đưa ra các phần thưởng lớn, đôi khi không bền vững để thu hút người dùng và thanh khoản.
Đối với góc độ các đầu tư
Tiềm năng của Vampire Attack dưới góc độ của nhà đầu tư? Cuộc tấn công này mang đến những cơ hội hấp dẫn cho các nhà đầu tư với hai lý do chính:
- Lợi nhuận tiềm năng cao: Các nhà cung cấp thanh khoản có thể thu về lợi nhuận lớn hơn khi chuyển tài sản của họ sang nền tảng mới với lãi suất cao hơn, nhờ vào những phần thưởng hấp dẫn và điều kiện ưu đãi.
- Khám phá sản phẩm và dịch vụ mới: Chiến lược Vampire Attack có khả năng gia tăng cạnh tranh giữa các dự án DeFi, mở ra cơ hội để người dùng trải nghiệm các sản phẩm và dịch vụ sáng tạo, tận hưởng những tính năng và lợi ích mới mẻ.
Tuy nhiên, trước khi đầu tư bạn cần thận trọng và nghiên cứu kỹ lưỡng mô hình kinh doanh, đội ngũ phát triển và các thông tin liên quan để tránh rơi vào bẫy của các dự án mới có thể mạo danh hoặc thực hiện hành vi rug pull.
>> Dấu hiệu nhận biết Rug Pull và phương thức phòng tránh hiệu quả
Giải đáp nhanh các câu hỏi thường gặp về Vampire Attack
Vampire Attack có hợp pháp không?
Có. Vampire Attack được công nhận là hình thức cạnh tranh hợp pháp trong DeFi. Tuy nhiên nó cũng có thể vấp phải rủi ro pháp lý nếu nó đi kèm với các thủ đoạn như sử dụng thông tin sai lệch hoặc có hành vi lừa đảo để thu hút người dùng.
Tác động của Vampire Attack đến thị trường DeFi là gì?
Vampire Attack có thể tạo ra những hiệu ứng đa chiều trong thị trường DeFi:
Tác động tích cực:
- Khuyến khích sáng tạo: Những cuộc tấn công này kích thích các dự án DeFi không ngừng đổi mới và phát triển để thu hút người dùng, mở rộng và làm phong phú thêm hệ sinh thái.
- Gia tăng cạnh tranh: Vampire Attack thúc đẩy các dự án cạnh tranh với nhau, từ đó người dùng được hưởng dịch vụ chất lượng hơn và chi phí giao dịch thấp hơn.
Tác động tiêu cực:
- Gây xáo trộn thị trường: Vampire Attack khả ngăng làm rối loạn trong thị trường DeFi, làm giảm giá trị của các tài sản liên quan đến các dự án bị tấn công.
- Tổn hại cho dự án bị tấn công: Các dự án bị tấn công có thể chịu thiệt hại nghiêm trọng, như mất người dùng, giảm thanh khoản và khối lượng giao dịch, dẫn đến tình trạng suy yếu và khó phục hồi.
Tại sao các cuộc tấn công Vampire Attack thường nhắm vào AMM và DEX?
Các dự án AMM và DEX thường là mục tiêu ưu tiên của Vampire Attack vì những lý do sau:
- Độ phổ biến: AMM và DEX đứng đầu trong danh sách các giao thức DeFi phổ biến, khiến chúng thành mục tiêu lý tưởng cho các dự án mới đang tìm cách thu hút sự chú ý của người dùng.
- Lượng thanh khoản lớn: Với khối lượng thanh khoản top đầu thị trường, AMM và DEX khiến dự án mới “khao khát”, mong muốn chiếm lĩnh thị trường nhanh chóng bằng cách hút một phần thanh khoản từ các nền tảng đã có.
Bài viết trên đây đã giải thích Vampire Attack là gì và đánh giá những dự án từng trải qua cuộc tấn công này. Vampire Attack mang đến cơ hội hấp dẫn cho các nhà đầu tư, đặc biệt là những người nhập cuộc sớm. Tuy nhiên, để khai thác cơ hội một cách thông minh, các nhà đầu tư cần nghiên cứu cẩn thận và xem xét nhiều mặt của dự án trước khi quyết định tham gia.
Xem thêm:
Trader mới tham gia nên ngăn chặn Sybil Attack như thế nào cho hiệu quả?
Tôi là Phùng Cảnh Lang, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong thị trường Crypto, tôi hy vọng những bài viết của mình thật sự hữu ích với bạn. Là một người từng trải, tôi rất mong khi ai đó gia nhập vào thị trường Crypto hãy nên trang bị đầy đủ kiến thức, vì đây là đầu tư không phải một canh bạc may rủi.