Thiên nga đen là gì? Ảnh hưởng của hiện tượng thiên nga đen

Hiện tượng thiên nga đen là gì? Rất khó để chứng kiến được hiện tượng thiên nga đen, tuy nhiên nếu nó xảy ra sẽ làm cho nền kinh tế toàn cầu chịu tác động xấu. Không nói quá khi thiên nga đen là kẻ thù không đội trời chung của thị trường chứng khoán và crypto. Vậy thiên nga đen – Black Swan là gì? Hiện tượng này tác động như thế nào và cách giải quyết khi nó xảy ra? Những câu hỏi này sẽ được coin568 giải đáp ở nội dung dưới đây.

Thiên nga đen là gì?

Cùng coin568 đi tìm hiểu tất tần tật về hiện tượng thiên nga đen là gì nhé?
Cùng coin568 đi tìm hiểu tất tần tật về hiện tượng thiên nga đen là gì nhé?

Thiên nga đen còn có tên gọi tiếng Anh là Black Swan, đây là từ dùng để nói đến các sự kiện ít xảy ra hay diễn ra không như bình thường. Sự kiện này mọi người không thể lường trước được, mang đến những tác động tiêu cực lên nền kinh tế trên toàn thế giới.

Thuật ngữ thiên nga đen thường được sử dụng ở thị trường tài chính và chứng khoán. Đó có thể là sự suy tàn của một tổ chức tài chính vững chắc, sự thay đổi giá không thể dự đoán trước và chưa có lời giải thích thông qua các vấn đề cơ bản, thông tin của cổ phiếu hay tài sản. Thậm chí, có thể là xu hướng giảm mạnh của chỉ số chứng khoán quốc gia,…

Sự kiện thiên nga đen gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế toàn cầu
Sự kiện thiên nga đen gây ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế toàn cầu

Riêng với thị trường crypto, Black Swan cũng có thể là một cuộc tấn công internet làm cho thông tin lọt ra ngoài, các sàn giao dịch hàng đầu phá sản. Không những thế, thiên nga đen còn là các quỹ đầu tư tác động xấu đến tổng vốn hóa thị trường, những thay đổi lớn của thị trường chung (chứng khoán, giá dầu,…). Tất cả điều này đều ảnh hưởng tiêu cực đối với thị trường kỹ thuật số.

Bản chất của hiện tượng thiên nga đen

Thiên nga đen – Black Swan được mọi người biết đến vào năm 2007, thuật ngữ này là chủ đề được nhắc đến trong cuốn sách “Thiên nga đen – Xác suất cực nhỏ, ảnh hưởng cực lớn” viết bởi một giáo sư của lĩnh vực tài chính – Nassim Nicholas Taleb, ông còn là một cựu thương nhân của phố Wall. 

Nassim Nicholas Taleb đã nói về bản chất của hiện tượng thiên nga đen sẽ cần đạt được 3 yếu tố dưới đây:

  • Outlier: Sự kiện diễn ra không thể dự đoán được, chưa từng xuất hiện và không có những thông tin trước đó để nhận biết.
  • Extreme Impact: Hậu quả của nó mang lại cực kỳ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến thế giới.
  • After: Các trader hợp lý hóa sự kiện theo xu hướng nhận biết sự kiện muộn, điều này làm cho hiện tượng như được đoán trước.

“Mọi người gọi là “Thiên nga đen” đây là một hiện tượng có 3 tiêu chí: Đầu tiên, đây là sự kiện ngoại lệ vì nó xuất hiện không giống như lẽ thường, chính vì thế không có bất kỳ thông tin nào trong quá khứ có thể chứng minh rằng nó xảy ra. Thứ hai, mang đến ảnh hưởng vô cùng xấu. Thứ ba, không chấp nhận sự ngoại lệ, con người đã tạo ra lời giải thích rằng nó đã từng xảy ra khi nó thực sự đã xảy ra, điều này có nghĩa nó có thể giải thích và nhận biết trước đó.”

Ông cho rằng, tất cả các hình thức được dùng để phân tích thị trường đều được sử dụng các thông tin trước đó để dự đoán được tương lai. Thế nhưng, đôi lúc việc này sẽ dẫn đến các hạn chế hoặc không chính xác. Điều này còn dựa vào các thông tin trong quá khứ sẽ làm cho các trader bỏ lỡ những cơ hội đầu tư tốt trên thị trường.

Bên cạnh đó, Taleb cũng có quan điểm rằng một hiện tượng xảy ra có phải là Black Swan hay không còn phụ thuộc vào cách nhìn nhận và quan điểm của mỗi nhà đầu tư.

Hình ảnh cuộc khủng bố vào ngày 11/09/2001 đã làm biến đổi quốc gia Hoa Kỳ
Hình ảnh cuộc khủng bố vào ngày 11/09/2001 đã làm biến đổi quốc gia Hoa Kỳ

Khoảng thời gian trước đó, cụ thể là ngày 11/09/2001 đã xảy ra một vụ khủng bố nghiêm trọng tác động trực tiếp đến lĩnh vực chứng khoán thế giới. Được thấy rõ nhất khi nhiều công ty hàng đầu lần lượt sụp đổ, kéo theo các nhà đầu tư chịu tổn thất nặng nề.

Tuy hiện tượng này tác động đến thị trường chứng khoán toàn cầu, đặc biệt đối với chứng khoán Mỹ nhưng nó không đạt được tiêu chí “Outline” – không thể dự đoán trước. Trong vụ khủng bố đó, họ đã lên kế hoạch rõ ràng và nắm được quy trình thực hiện.

Những tác động gây nên khi xảy ra hiện tượng thiên nga đen

Sau khi tìm hiểu thiên nga đen là gì cũng thấy được ảnh hưởng lớn của hiện tượng này đối với kinh tế, trong đó có cả thị trường tiền mã hóa. Thế nhưng, hai thị trường này sẽ chịu tác động và phản ứng không giống nhau. Cụ thể:

Đối với thị trường kinh tế chung

Những ảnh hưởng mà thị trường chung sẽ nhận lấy là:

  • Khủng hoảng tài chính: Hiện tượng Black Swan tạo ra sự rối loạn trong lĩnh vực tài chính, giá trị của các loại tài sản sẽ giảm nhanh chóng như: cổ phiếu, hàng hóa và cả trái phiếu,… Thị trường suy giảm và giá giảm sâu khiến cho các nhà đầu tư lo sợ và không có nhiều niềm tin trong các cuộc giao dịch.
  • Tác động đến những tổ chức/định chế tài chính: Lúc này, tài chính chung đã không còn vững chắc làm cho các tổ chức, ngân hàng điêu đứng về các vấn đề thanh khoản, mất lòng tin từ khách hàng và đối mặt với các nguy cơ như mọi người đổ xô nhau đi rút tiền.
  • Khủng hoảng kinh tế: Không chỉ ảnh hưởng đến tài chính mà nền kinh tế thế giới cũng chịu tác động rất lớn, thậm chí là mọi ngóc ngách trên toàn cầu. Làm hoạt động của chuỗi cung ứng bị tắc nghẽn, người tiêu dùng giảm xuống, nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng và người dân đối mặt với nguy cơ thất nghiệp. Sự tăng trưởng thấp, sản xuất và GDP hứng chịu nhiều tác hại.
  • Chính trị và xã hội không ổn định: Hiện tượng thiên nga đen còn kéo theo các tác động xấu đến chính trị và xã hội. Chính vì thế, mỗi quốc gia cần có cái nhìn tổng quan và đưa ra phương pháp giải quyết phù hợp. Tạo nên làn sóng mâu thuẫn trong xã hội và làm cho tình hình trở nên căng thẳng.
  • Hậu quả về sau: Thiên nga đen sẽ gây nên một hệ lụy đáng sợ trong thời gian dài. Các chuyển biến về kinh tế và xã hội khó có thể khôi phục như ban đầu, phải mất rất nhiều năm mới có thể khôi phục lại nền kinh tế và tài chính.
Thiên nga đen làm cho thị trường chung trên toàn cầu đều gánh chịu hậu quả lớn
Thiên nga đen làm cho thị trường chung trên toàn cầu đều gánh chịu hậu quả lớn

Đối với thị trường tiền điện tử

Hiện tượng thiên nga đen không chỉ ảnh hưởng đến thị trường chung mà còn tác động xấu đến lĩnh vực tiền điện tử, cụ thể:

  • Thay đổi về giá: Khi đó, thị trường crypto sẽ có sự thay đổi giá lớn. Chính vì thế, chỉ từ một sự kiện lớn hay một vụ tấn công internet cũng làm cho giá của các loại đồng tiền kỹ thuật số giảm nhanh chóng.
  • Tâm lý thị trường: Thường thì tâm lý của các trader hay khách hàng sẽ chịu ảnh hưởng lớn khi một sự việc nào đó không mong muốn xảy ra. Làm cho tâm lý bị hoang mang và có xu hướng bán nhanh để không bị thua lỗ, điều này làm cho tính thanh khoản giảm và tạo ra nhiều hậu quả nghiêm trọng.
  • Những thay đổi ở mặt pháp lý: Vì hiện tượng Black Swan gây nên nhiều tác động xấu nên một vài quốc gia đang có ý định thay đổi các quy định pháp lý. Khi bị thay đổi sẽ ảnh hưởng đến cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp đang hoạt động trên thị trường crypto.
  • Không còn nhiều lòng tin: Đầu tư trên thị trường tiền mã hóa, lòng tin là thứ quyết định sự gắn bó lâu dài đối với thị trường này. Trong trường hợp mất niềm tin, các trader sẽ không tham gia vào thị trường này nữa.
  • Xu hướng tiếp cận và chấp nhận tiền mã hóa quy mô lớn: Hiện tượng này xảy ra cũng xây dựng nên một rào cản về việc chấp nhận và dùng tiền mã hóa. Sự phát triển mở rộng sẽ bị hạn chế, có thể bị đình trệ cho đến khi mass adoption.

Một vài sự kiện thiên nga đen đã xảy ra

Ở khoảng thời gian trước đó, trên thị trường tài chính đã xuất hiện rất nhiều sự kiện đạt được 3 yếu tố để trở thành thiên nga đen. Bên cạnh đó, các hiện tượng ấy cũng tạo ra rất nhiều tác động tiêu cực đến nền kinh tế, tài chính thế giới và cả thị trường crypto

Hiện tượng bong bóng Dotcom – Bong bóng Y2K năm 2001

Hiện tượng bong bóng Dotcom còn được gọi là bong bóng Y2K, xuất hiện vào năm 2001 làm cho nền kinh tế trên toàn cầu bị ảnh hưởng nặng nề bởi công nghệ thông tin Dotcom.

Khi mạng ngày càng trở nên phát triển từ những năm 1990, các công ty Dotcom – công ty công nghệ sử dụng tên miền phía cuối là “.com” – tương tự như Amazon hay Google đã xây dựng niềm tin vào khả năng phát triển và mang về lợi nhuận của mạng internet. Điều này làm cho mọi người trên thế giới đổ xô nhau đầu tư vào các công ty công nghệ này. 

Hình ảnh chỉ số về sự tăng trưởng đột ngột của hiện tượng Dotcom
Hình ảnh chỉ số về sự tăng trưởng đột ngột của hiện tượng Dotcom

Thế nhưng, đến năm 2000, mức giá tăng đến đỉnh điểm không phù hợp với giá trị trên thực tế nên thị trường Dotcom đã dần suy giảm. Từ thời điểm đó, giá cổ phiếu của các công ty đã giảm nhanh chóng, thậm chí có nhiều công ty phải phá sản. Nhiều nhà đầu tư mất hàng tỷ USD tiền đầu tư, ảnh hưởng này đã dần lan rộng đến mọi nơi trên thế giới. Hầu như, các nguồn vốn đầu tư vào công ty công nghệ hay một vài lĩnh vực tương tự đã hoàn toàn dừng lại.

Sau khi hiện tượng này kết thúc đã để lại một bài học quý giá cho các nhà đầu tư. Tác động mạnh mẽ đến quá trình đánh giá khả năng và quản lý đầu tư của lĩnh vực công nghệ và tài chính, sự kiện này vẫn được nhắc đến trong các nghiên cứu và tìm hiểu về kinh tế ngày nay.

Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 

Cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 bắt đầu từ nền kinh tế Hoa Kỳ sau đó lan rộng đến các quốc gia khác trên toàn thế giới. Nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng này là từ người dùng không đủ khả năng chi trả các khoản vay để mua nhà, từ đó không thể thúc đẩy được các phần mềm tài chính phái sinh phức tạp hơn.

Bên cạnh đó, dẫn đến giá mua nhà giảm sâu, tất cả các khoản dùng để thế chấp nhà cũng bị thu hồi, mức thanh khoản không đủ để chi trả các khoản nợ. Điều này làm cho các công ty tài chính đều đối mặt với thử thách lớn.

Hàng loạt công ty tài chính không thể đứng vững trước cuộc khủng hoảng tài chính
Hàng loạt công ty tài chính không thể đứng vững trước cuộc khủng hoảng tài chính

Niềm tin đã vơi đi rất nhiều đối với hệ thống tài chính làm cho giá cổ phiếu, tài sản giảm sâu. Tình hình tài chính không mấy khả quan khi các tổ chức trong lĩnh vực này dần trở nên yếu ớt và không thể kiên trì, nổi bật nhất là Lehman Brothers. Cũng từ đó, sự kiện Domino đã chính thức bước tới đỉnh điểm, nhiều công ty tuyên bố ngừng hoạt động tạo nên cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng.

Khi đó, chính phủ đã đưa ra các biện pháp giải quyết, trong đó có cung cấp vốn và nhận sự giúp đỡ từ nhà nước để hạn chế tình trạng phá sản từ các công ty tài chính lớn. Thế nhưng, ảnh hưởng và hậu quả lại kéo dài sau đó rất nhiều năm thì nền kinh tế mới có thể hoạt động như thường.

Hiện tượng thiên nga đen – Flash Crash năm 2010

Flash Crash là một thuật ngữ dùng để chỉ một vụ tai nạn xảy ra tức thì, hay hiểu cách khác đây là sự suy giảm không lường trước và giá cổ phiếu bị ảnh hưởng nặng nề. Sự kiện thiên nga đen này được diễn ra vào năm 2010, xuất phát từ một nhà đầu tư future quốc tịch Anh có tên là Navinder Sarao đã kiểm soát các thuật toán trong giao dịch tự động.

Các tiêu chí của sự kiện thiên nga đen năm 2010 là:

  • Bất ngờ: Không có bất kỳ kế hoạch nào đối với Flash Crash, đây là hiện tượng xảy ra bất ngờ và không thể dự đoán trước. 
  • Ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế: Đối với thị trường chứng khoán mất đến 1 nghìn tỷ đô la chỉ trong 24 giờ. Hiện tượng này cũng phát triển quy định kết nối hơn với các hoạt động giao dịch như xây dựng “bộ ngắt mạch”. Tạm ngưng tất cả cuộc giao dịch khi mức giá chứng khoán vượt quá quy định trong khoảng thời gian đã cho trước. 
  • Khả năng đoán được hồi cứu: Nhà đầu tư đó thao túng thị trường theo chiều hướng có lợi cho bản thân khi thực hiện theo nhu cầu “lệnh giả mạo” và xuất hiện rủi ro.

Đại dịch Corona diễn ra vào năm 2020

Đại dịch Corona 2020 đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền kinh tế thế giới. Cuộc khủng hoảng này là kết quả nhận lại từ hành động sử dụng các giải pháp phong tỏa và hạn chế người dân đi lại từ chính phủ. Tất cả các hoạt động trong nước liên quan đến thương mại và sản xuất đều đơ cứng.

Ngoài ra, hoạt động thương mại quốc tế cũng bị giảm đáng kể, chuỗi cung ứng trên toàn thế giới cũng bị tê cứng. Những sự việc này ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến sản xuất, xuất nhập khẩu hàng hóa và cả dịch vụ. Mọi người trên toàn cầu đều đối mặt với nguy cơ thất nghiệp và thu nhập giảm đáng kể.

Đại dịch Corona cũng tác động rất lớn đến nền kinh tế trên toàn thế giới
Đại dịch Corona cũng tác động rất lớn đến nền kinh tế trên toàn thế giới

Lúc bấy giờ, cả thị trường tài chính và chứng khoán đều bị suy giảm rất nặng nề, giá trị của các loại tài sản như vàng, cổ phiếu lại tăng nhanh chóng.

Để ngăn chặn tình huống này tiếp tục diễn ra, chính phủ đã xây dựng rất nhiều hình thức giải quyết như hỗ trợ tài chính, trợ cấp cho công nhân thất nghiệp và giúp đỡ các doanh nghiệp hoạt động bình thường. Tuy những cách xử lý này đạt được hiệu quả cao nhưng để phục hồi lại như bình thường thì đây là một thử thách lớn.

Thiên nga đen trong thị trường tiền điện tử

Vào năm 2021, khi các quốc gia và tổ chức, công ty đều lên tiếng về sự tăng trưởng trở lại của thị trường tiền điện tử, các loại tiền mã hóa hầu như phát triển mạnh. Chỉ trong thời gian ngắn liên tục đạt được các mốc giá ATH.

Thế nhưng, crypto đang trên đà phát triển lại bị hạn chế bởi sự kiện Terra (Luna) cùng với stablecoin UST, sàn FTX phá sản vào năm 2022. Đây cũng chính là hiện tượng Black Swan lớn nhất trong thị trường tiền kỹ thuật số.

UST mất đi peg, nền tảng Terra 40 tỷ đô la bị phá sản vào tháng 5/2022

Ngày 9 tháng 5 năm 2022, UST là stablecoin là hệ sinh thái của đế chế Terra từng nằm trong top 3 có vốn hóa lớn nhất thị trường, thế nhưng lại mất peg và giá giảm sâu xuống dưới 0.1 USD. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến đế chế Terra 10 tỷ đô bị sụp đổ.

Hình ảnh minh họa đồ thị sự kiện Terra phá sản vào năm 2022
Hình ảnh minh họa đồ thị sự kiện Terra phá sản vào năm 2022

Sự kiện này diễn ra không chỉ ảnh hưởng riêng đối với Terra mà còn tác động mạnh mẽ đến thị trường crypto, cụ thể:

  • Vốn hóa thị trường chung của tiền mã hóa đã giảm đến 400 tỷ đô la.
  • Giá đồng Bitcoin giảm sâu chỉ còn 30.9000 USD, ước tính khoảng 21%.
  • TVL của các dự án được thực hiện bởi hệ sinh thái Terra giảm đến 90%.
  • Các stablecoin khác được các nhà đầu tư đổ xô nhau bán nhanh, vốn hóa giảm nhanh chóng.
  • Ảnh hưởng đến các quỹ đầu tư lớn, gây nên hậu quả mất trắng hàng tỷ đô la. Điển hình, quỹ đầu tư Hashed đã để tụt tay hơn 3.5 tỷ USD và rất nhiều dự án/quỹ đầu tư khác cũng rơi vào tình huống tương tự.
  • Kéo theo hệ sinh thái sở hữu vốn hóa khổng lồ trên thị trường cũng giảm sâu. 

FTX sụp đổ làm cho 32 tỷ đô la “bay màu” vào tháng 1 năm 2022

Sau khi Terra phá sản, tiếp tục đến FTX đối mặt với nguy cơ sụp đổ làm cho thị trường tiền mã hóa lại một lần nữa đối mặt với nhiều khó khăn. FTX đã từng là sàn giao dịch tiền kỹ thuật số lớn thứ 2 toàn cầu.

Vào ngày 2 tháng 11 năm 2022, thông qua bài báo cáo của Alameda Research cũng thấy được nhiều điểm đáng nghi ngờ về số lượng tài sản mà FTX đang nắm giữ. Ước tính con số đạt đến 14.6 tỷ USD, tuy nhiên trong đó có hơn 8 tỷ là tài sản được vay mượn và phần lớn là token FTT của tổ chức này.

Sam Bankman-Fried đã đứng lên giải thích và trả lời các thắc mắc khi FTX phá sản
Sam Bankman-Fried đã đứng lên giải thích và trả lời các thắc mắc khi FTX phá sản

Sự việc này làm cho các trader lo lắng và hoảng sợ, họ tự đặt ra câu hỏi rằng lượng tài sản dự trữ của Alameda Research được Sam xây dựng vào năm 2017 và có quan hệ chặt chẽ với FTX. 

Đến ngày 11 tháng 11 năm 2022, sau khi trải qua rất nhiều biến động từ những tổ chức hàng đầu và nhà đầu tư đã đua nhau rút hết tài sản ra khỏi sàn. Dù cho Sam đã cố gắng kêu gọi vốn đầu tư nhưng cuối cùng ông vẫn tuyên bố sụp đổ.

Sự kiện này qua đi cũng để lại rất nhiều hậu quả nghiêm trọng như:

  • Total Market Cap giả hơn 60% từ 13.2 tỷ đô la giảm sâu xuống còn 5 tỷ đô la.
  • TVL của Solana cũng giảm từ 900 triệu USD còn 300 triệu USD.
  • Nhiều quỹ đầu tư lớn trắng tay và thiệt hại đến hàng tỷ USD.
  • Các nhà đầu tư nhỏ cũng thiệt hại nghiêm trọng.

Chiến lược đầu tư khi xảy ra hiện tượng thiên nga đen

Nội dung trong cuốn sách của Taleb cũng từng nói đến các chiến lược đầu tư phù hợp khi Black Swan diễn ra. Ông luôn nhấn mạnh việc quản lý rủi ro là điều quan trọng nhất.

Với thị trường tài chính, ông khuyến khích mọi người nên dùng đến chiến lược Thanh tạ (có tên tiếng anh là Barbell Strategy). Nên phân bổ nguồn vốn theo 2 khía cạnh là đầu tư cực kỳ an toàn và cực kỳ rủi ro. Thế nhưng, tài sản đầu cơ chỉ chiếm khoảng 10% trong danh sách đầu tư.

Sử dụng chiến lược Thanh tạ để đối phó với sự kiện thiên nga đen
Sử dụng chiến lược Thanh tạ để đối phó với sự kiện thiên nga đen

Ngoài ra, thị trường không hoàn toàn sụp đổ sẽ gây nên những hậu quả lớn. Tuy nhiên, đây cũng chính là cơ hội để các nhà đầu tư mang về lợi nhuận. Đòi hỏi các trader cần có kiến thức và kinh nghiệm, biết cách chọn lọc để đưa ra lựa chọn đúng đắn nhất.

Không những thế, trader còn phải biết cách đa dạng hóa danh sách đầu tư để trang bị sẵn sàng đối mặt với các biến động của nền kinh tế. Khi xuất hiện hiệu ứng thiên nga đen cũng là cơ hội để bạn xây dựng lại danh mục của mình trở nên hoàn thiện.

Tất cả các nhân tố trên không chỉ sử dụng đối với thị trường tài chính mà đây còn là một bài học quý giá đối với các nhà giao dịch trên thị trường tiền điện tử. Khi thị trường có những biến động mạnh, việc có được những bài học về kinh tế là điều hết sức cần thiết.

Thiên nga đen là gì đã được cung cấp tất cả ở phần nội dung phía trên của coin568, qua đây cũng thấy được thiên nga đen vừa có hai mặt tốt và xấu chỉ cần chúng ta biết cách tận dụng sẽ mang lại kết quả tốt. Chúng tôi không hề phủ nhận Black Swan đem đến rất nhiều hậu quả ngoài sức tưởng tượng, thậm chí là kéo dài trong một khoảng thời gian. Hy vọng bài viết này sẽ mang đến cho các bạn những thông tin có ích.

Xem thêm:

Tổng hợp những lần bank run đã xảy ra trong lịch sử thị trường

Một vài chiêu trò lừa đảo của Bitkingdom nên tham khảo ngay

Rate this post

Tôi là Phùng Cảnh Lang, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong thị trường Crypto, tôi hy vọng những bài viết của mình thật sự hữu ích với bạn. Là một người từng trải, tôi rất mong khi ai đó gia nhập vào thị trường Crypto hãy nên trang bị đầy đủ kiến thức, vì đây là đầu tư không phải một canh bạc may rủi.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *