Private Blockchain là gì? Đối tượng mục tiêu mà Private Blockchain hướng đến là các doanh nghiệp tham gia vào cộng đồng crypto. Hệ thống blockchain riêng tư này sẽ giúp cho họ xử lý dữ liệu lớn một cách mượt mà hơn. Vậy liệu rằng Private Blockchain có phù hợp với các đối tượng khác ngoài doanh nghiệp không? Chuỗi khối riêng tư nếu thiếu đi sự công bằng liệu có còn được xem là lựa chọn tốt không? Bài viết bên dưới sẽ giải quyết tất cả những câu hỏi liên quan đến hệ thống này.
Private Blockchain là gì?
Blockchain riêng tư có nghĩa là một nền tảng chuỗi khối có thể vận hành ở những tham số đóng. Đây là một mô hình thích hợp với những tình huống áp dụng trong doanh nghiệp, do khối lượng giao dịch cũng như dữ liệu mà nó có thể xử lý rất lớn, phù hợp với hoạt động của doanh nghiệp.
Ở một blockchain được cấp quyền riêng tư, tất cả nguồn mạng sẽ được chia sẻ từ nhóm của những tổ chức. Chủ điều hành mạng được quyền quyết định cấu hình, vai trò và quyền của người dùng trong chuỗi khối, thiết lập những nút như ai được quyền tham dự vào quy trình bỏ phiếu đồng thuận, ai được quyền đọc và ghi lên sổ cái cũng như những nút chuỗi khối được phân chia ở toàn mạng.
Private Blockchain vận hành như thế nào?
Bạn có bao giờ thắc mắc một hệ thống blockchain có thể hoạt động mà không cần công khai dữ liệu cho tất cả mọi người không? Đó chính là cách Private Blockchain vận hành, nơi chỉ những người được cấp quyền mới có thể tham gia và xác thực giao dịch. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết cách Private Blockchain hoạt động và lý do tại sao nó được nhiều doanh nghiệp lựa chọn nhé.
- Người sử dụng mạng và quyền hạn của họ trong chuỗi sẽ không được bình đẳng, đây là hệ quả từ chức năng được chỉ định trong liên minh.
- Những nguồn dữ liệu không giống nhau chỉ những người dùng đã được cấp quyền truy cập mới có thể vào.
- Cơ chế truy cập dựa vào những quy tắc được đưa ra bởi những thành viên tham gia vào mạng.
Có lẽ Hyperledger Fabric chính là một ví dụ về dạng private blockchain doanh nghiệp có độ phổ biến cao nhất. Nó có thể chắc chắn về tính nhất quán vô cùng mạnh mẽ đối với nhà nước mà vẫn có thể đạt được hiệu suất xử lý hàng trăm giao dịch cho mỗi giây.
Private Blockchain nên được xem xét trong tình huống nào?
Trong khi những công ty khởi nghiệp thường sẽ chú tâm trong việc khai thác khái niệm về sự không tin cậy trong cộng đồng của chuỗi khối để tạo nên những sự đổi mới, những doanh nghiệp thường áp dụng một blockchain có tính riêng tư nhằm xây dựng những ứng dụng kinh doanh với nhiều bên, kèm theo khả năng cao được mở rộng ở một môi trường có độ tin cậy cao.
Mục tiêu của các dự án Blockchain riêng tư
Việc ứng dụng Blockchain riêng tư thành công đòi hỏi phải có sự kết hợp đúng đắn giữa công nghệ và bài toán thực tiễn cần giải quyết. Giống như bất kỳ cuộc cách tân nào, việc đáp ứng kịp thời sự thay đổi trong hành vi khách hàng là yếu tố then chốt. Hãy tập trung vào câu hỏi: Một Blockchain riêng tư có thể mang lại lợi ích gì cho tôi?
Phần lớn doanh nghiệp phải hợp tác với nhiều bên khác nhau theo ràng buộc hợp đồng để cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ. Một Private Blockchain có thể tối ưu hóa quy trình này bằng cách tự động hóa giao dịch và tương tác giữa các tổ chức, giúp tiết kiệm cả thời gian lẫn chi phí vận hành.
Điều này có thể đạt được nhờ 2 cơ chế cốt lõi được tích hợp trong Blockchain:
- Tính minh bạch giúp các doanh nghiệp trong cùng hệ sinh thái phối hợp hiệu quả hơn và xác minh dữ liệu một cách dễ dàng.
- Cơ chế đồng thuận đảm bảo sự thống nhất trạng thái giữa nhiều bên ngay cả khi mức độ tin cậy giữa họ còn hạn chế.
Tuy nhiên, câu hỏi quan trọng hơn là Private Blockchain thực sự mang lại lợi ích gì cho doanh nghiệp của bạn không? Các blockchain riêng tư được xây dựng để đáp ứng nhu cầu của những công ty mong muốn kiểm soát dữ liệu nhiều hơn, tăng cường bảo mật và có thể thiết lập quyền truy cập một cách chi tiết theo từng cấp độ.
Ví dụ tình huống sử dụng Private Blockchain
Ví dụ cho việc ứng dụng chuỗi khối riêng tư bên cạnh việc tạo nên một loại tiền mã hoá là gì? Làm sao để có thể khai thác vào những ứng dụng của doanh nghiệp? Hãy cùng nghiên cứu một vài ví dụ bên dưới.
Lĩnh vực được hưởng lợi nhiều từ blockchain chỉ sau lĩnh vực về tài chính chính là logistics. Trải qua suốt những thập kỷ gần đây, nó đã trở thành một mạng lưới toàn cầu và sau cột mốc năm 2020 nó càng trở nên đa dạng hơn. Hiển nhiên, ở đây có tình huống ứng dụng cho công nghệ Private Blockchain có thể đáp ứng được nhu cầu đối với khả năng cao về sự phù hồi cũng như những mối quan hệ trong kinh doanh đã vượt ra khỏi bức tường mà doanh nghiệp dựng nên.
Tuy nhiên tình huống áp dụng lúc đầu của blockchain này chính là ghi lại những giao dịch về tài chính, đó cũng chỉ là một phần nổi trên tảng băng chìm. Những trường hợp ứng dụng khác có thể kể đến như:
- Đảm bảo về tính toàn vẹn đối với dữ liệu có mức độ nhạy cảm cao như hồ sơ trong y tế hay hồ sơ về tín dụng cá nhân.
- Quan sát dòng chảy từ hàng hoá cũng như cung cấp quyền hạn ở lĩnh vực hậu cần.
- Theo dõi điểm bắt đầu của những tác phẩm nghệ thuật hay hàng hoá quý giá, song song đó xác định được hướng đi từ nguồn gốc cho đến người sở hữu cuối cùng hay điểm đến cuối cùng.
- Xác nhận những khoản thanh toán hay cung cấp những yêu cầu vệ bảo hiểm nhanh chóng.
- Cùng một số hoạt động khác.
Nền tảng Private Blockchain được xây dựng bằng cách nào?
Xây dựng một Blockchain riêng tư là một phương thức chắc chắn để đem lại cho những doanh nghiệp cũng như tổ chức được sự an toàn và hiệu quả trong việc quản lý dữ liệu cũng như giao dịch của họ ở chế độ riêng tư. Đây chính là quy trình theo từng bước để thiết lập nên một blockchain riêng tư. Việc quan trọng là người dùng phải hiểu việc hợp tác cùng một công ty chuyên về phát triển blockchain sẽ giúp cho bạn có thể làm cho mọi thứ phù hợp với tầm nhìn cũng như mở đường đối với việc tối ưu hoá hoạt động quản lý tài nguyên.
Xác định được mục đích
Bước đầu trong việc xây dựng Blockchain riêng tư sẽ có phần lớn liên quan đến việc tìm ra được mục tiêu và tình huống áp dụng cụ thể. Điều trên sẽ hỗ trợ cho nhóm phát triển có thể điều chỉnh các giải pháp cho blockchain dựa trên nhu cầu kinh doanh riêng của từng doanh nghiệp và nắm rõ được những thách thức để ứng dụng mô hình một cách hiệu quả.
Chọn thuật toán về cơ chế đồng thuận
Vào giai đoạn này, những nhà phát triển chuỗi khối riêng tư thường sẽ chọn lọc những thuật toán đồng thuận thích hợp với nhu cầu của bạn, ví dụ như bằng chứng liên quan đến quyền lực (PoA), bằng chứng về cổ phận được nhận uỷ quyền (DPoS) hay dung sau lỗi Byzantine trong thực tế (PBFT).
Xây dựng mạng
Một mạng đã được cấp phép sẽ xây dựng vào giai đoạn trên với các thành viên tham gia đã được uỷ quyền, các thành viên này sẽ giữ vai trò là node đồng thời xác thực những giao dịch.
Chọn lựa nền tảng Blockchain
Để thiết kế được giải pháp cho Blockchain riêng tư thì việc quan trọng nhất chính là lựa chọn ra nền tảng blockchain thích hợp, có thể kể đến Hyperledger Fabric, Quorum hay Corda đáp ứng được nhu cầu trong kinh doanh của doanh nghiệp và đem đến những tính năng mong muốn.
Thiết lập hợp đồng thông minh
Sau khi lựa chọn nền tảng blockchain thích hợp, tiếp theo chính là công tác thiết kế và triển khai những hợp đồng thông minh được tự động hoá những thỏa thuận cũng như quy trình ở mạng blockchain riêng tư.
Triển khai việc mã hóa dữ liệu đồng thời kiểm tra Blockchain
Mã hoá một cách mạnh mẽ là điều quan trọng để có thể bảo vệ dữ liệu khi truyền đi hay ở trạng thái nghỉ, đảm cho về tính toàn vẹn cũng như quyền riêng tư cần bảo mật của thông tin. Hơn nữa, hoạt động thực hiện kiểm toán nhằm kiểm tra những lỗ hổng về bảo mật ở mạng blockchain là một việc cần thiết trong khi các chức năng vẫn được đảm bảo và tuân thủ một cách phù hợp.
Thực thi và bảo trì mạng
Vào giai đoạn xây dựng và phát triển chuỗi khối riêng tư, mạng của blockchain private sẽ được thực thi và những giao thức sẽ được thiết kế để tiến hành những quy trình về bảo trì, cập nhật cũng như sao lưu liên tục.
Các ưu và nhược điểm của blockchain riêng tư
Private Blockchain có ưu điểm gì?
- Tập trung quyền kiểm soát: Private blockchain được vận hành bởi một tổ chức hoặc liên minh cụ thể, cho phép đưa ra quyết định nhanh chóng mà không cần sự đồng thuận từ toàn bộ mạng lưới như public blockchain.
- Hạn chế truy cập: Chỉ những user được cấp quyền mới có thể tham gia, giúp tăng cường bảo mật và ngăn chặn truy cập trái phép.
- Quản lý quyền hạn linh hoạt: Tổ chức điều hành có thể phân quyền chi tiết, kiểm soát ai được phép đọc, ghi hoặc thực hiện giao dịch trên blockchain.
- Tốc độ xử lý giao dịch cao: Nhờ số lượng node giới hạn và cơ chế đồng thuận tối ưu, private blockchain có thể thực hiện giao dịch nhanh chóng, giảm thiểu tình trạng tắc nghẽn.
- Minh bạch có thể điều chỉnh: Tùy theo nhu cầu quản lý, dữ liệu trên blockchain có thể được giữ kín hoàn toàn hoặc chia sẻ với những nhóm user nhất định.
Private Blockchain có nhược điểm gì?
- Rủi ro bảo mật cao hơn: Do số lượng node hạn chế, private blockchain dễ trở thành mục tiêu tấn công. Nếu kẻ xấu xâm nhập thành công, họ có thể thao túng dữ liệu hoặc chặn giao dịch.
- Thiếu cơ chế khuyến khích: Không có hệ thống phần thưởng như public blockchain, dẫn đến chi phí duy trì cao do tổ chức phải tự chịu toàn bộ chi phí vận hành.
- Điểm yếu tập trung: Việc quản lý tập trung có thể tạo ra single point of failure, nghĩa là nếu hệ thống bị tấn công hoặc tổ chức gặp sự cố, toàn bộ mạng lưới có thể bị ảnh hưởng.
- Chi phí vận hành lớn: Do yêu cầu về tài nguyên tính toán và lưu trữ cao, chi phí duy trì private blockchain có thể trở thành gánh nặng, đặc biệt khi dữ liệu phát sinh ngày càng nhiều.
Ứng dụng của Private Blockchain trong thực tế
Blockchain riêng tư đem đến nguồn lợi quan trọng đối với những ngành về công nghiệp và một số lĩnh vực khác vì tính bảo mật rất cao, quyền truy cập được kiểm soát một cách chặt chẽ cũng như việc tối ưu quá quy trình. Một vài ứng dụng nổi trội của blockchain riêng tư đã được ứng dụng trong hoạt động thực tế:
- Quản trị chuỗi cung ứng: Doanh nghiệp Walmart’s Food Trust kiểm soát nguồn gốc của những sản phẩm thực phẩm, nâng cao hiệu quả để thu hồi sản phẩm cũng như hạn chế những vụ bùng phát dịch bệnh vì thực phẩm.
- Tài chính thương mại: Trang web we.trade hỗ trợ kết nối những doanh nghiệp trên toàn cầu nhằm trao đổi thông tin hay taig liệu về hoạt động thương mại một cách an toàn đồng thời quản lý những thư tín dụng, giảm thiểu thời gian xử lý, chi phí giao dịch được hạ xuống cũng như hạn chế vấn đề gian lận trong môi trường tài chính thương mại.
- Y tế: Trong MediBloc bệnh nhận được phép kiểm soát các dữ liệu y tế của bản thân, đem lại quyền truy cập cho những nhà cung cấp về dịch vụ y tế nhận được uỷ quyền cũng như lựa chọn việc chia sẻ nguồn thông tin với mục đích nghiên cứu mà vẫn có thể duy trì chính sách quyền riêng tư.
- Dịch vụ của Chính phủ: Estonia’s e-government initiatives cung cấp hệ thống X-Road, nơi mà chính phủ cũng như những tổ chức thuộc cơ quan được uỷ quyền sẽ được cấp phép truy cập vào dữ liệu, tối ưu hoá hoạt động cung cấp dịch vụ cũng như tương tác với người dân.
- Quản lý về sở hữu trí tuệ: Tổ chức IBM Blockchain Platform for CitizenHawk đã thiết kế một hồ sơ không được sửa đổi về quyền sở hữu cho những tác phẩm về sáng tạo, cho phép những tác phẩm về sáng tạo, cho phép những nhà sáng tạo có thể theo dõi hoạt động áp dụng cũng như nhận thanh toán về bản quyền tự động.
So sánh Public Blockchain và Private Blockchain
Chuỗi công khai và chuỗi riêng tư là 2 loại blockchain có sự khác biệt đáng kể về mô hình hoạt động, cơ chế quản lý và phạm vi ứng dụng. Việc lựa chọn giữa 2 mô hình này sẽ phụ thuộc vào nhu cầu về minh bạch, quyền kiểm soát và hiệu suất giao dịch. Dưới đây là bảng so sánh chi tiết giữa 2 loại blockchain này:
| Tiêu chí | Public Blockchain | Private Blockchain |
| Ưu điểm chính | Phi tập trung, minh bạch, không cần cấp quyền, thúc đẩy đổi mới toàn cầu. | Bảo mật cao, tốc độ xử lý nhanh, phù hợp với doanh nghiệp. |
| Quyền truy cập | Mở hoàn toàn, ai cũng có thể tham gia và xác thực giao dịch. | Chỉ người dùng được cấp quyền mới có thể truy cập. |
| Cơ chế quản trị | Đồng thuận cộng đồng, không chịu kiểm soát của tổ chức nào. | Quản trị tập trung hoặc bán tập trung, do một tổ chức điều hành. |
| Mức độ phân quyền | Hoàn toàn phi tập trung. | Có sự kiểm soát tập trung, mức độ phân quyền tùy theo tổ chức vận hành. |
| Tính minh bạch | Dữ liệu công khai, có thể kiểm tra trên blockchain explorer. | Dữ liệu mã hóa, giới hạn quyền truy cập. |
| Hiệu suất xử lý | Chậm hơn do cần đồng thuận từ nhiều node. | Nhanh hơn nhờ số node hạn chế và cơ chế đồng thuận tối ưu. |
| Quy mô mạng lưới | Mở rộng không giới hạn, có thể có hàng triệu node. | Quy mô giới hạn, số lượng node ít và được kiểm soát. |
| Mức độ bảo mật | Dựa vào phi tập trung và mã hóa mạnh, nhưng dễ bị tấn công quy mô lớn. | Quyền truy cập hạn chế giúp giảm rủi ro bên ngoài, nhưng dễ bị ảnh hưởng nếu tổ chức quản lý bị tấn công. |
| Ứng dụng thực tế | Tiền điện tử, bỏ phiếu điện tử, DApps. | Doanh nghiệp, tài chính, chuỗi cung ứng, y tế. |
| Chi phí vận hành | Cao do yêu cầu tài nguyên tính toán lớn. | Thấp hơn nhờ kiểm soát tập trung và số node ít hơn. |
| Mức độ tùy chỉnh | Khó tùy chỉnh do phải tuân theo quy tắc chung. | Linh hoạt, có thể thiết kế theo nhu cầu doanh nghiệp. |
| Ví dụ điển hình | Bitcoin, Ethereum, Solana. | Hyperledger, Corda, Quorum. |
Nên chọn Public Blockchain hay Private Blockchain?
Cả Public Blockchain và Private Blockchain đều có ưu, nhược điểm riêng biệt. Vì thế mà việc lựa chọn phụ thuộc vào mục tiêu dự án. Cụ thể là:
- Public Chain phù hợp với các hệ thống phi tập trung (DApps, DeFi, DAO), cần sự minh bạch và tính toàn cầu. Đây là lựa chọn tối ưu cho các nền tảng thanh toán phi tập trung để đảm bảo niềm tin và khả năng tiếp cận rộng rãi.
- Private Chain thích hợp cho doanh nghiệp cần bảo mật và kiểm soát dữ liệu, như quản lý chuỗi cung ứng, tài chính nội bộ hay lưu trữ hồ sơ y tế. Công nghệ này giúp tối ưu hiệu suất, giảm rủi ro và tuân thủ các quy định pháp lý.
Dù lựa chọn Public hay Private Chain, doanh nghiệp cũng cần đánh giá kỹ lưỡng nhu cầu và hạ tầng công nghệ để triển khai blockchain hiệu quả.
Triển vọng của Private Blockchain trong tương lai
Private blockchain đang mở ra nhiều cơ hội phát triển khi ngày càng có nhiều doanh nghiệp quan tâm đến tính bảo mật và quyền kiểm soát mà công nghệ này mang lại. Xu hướng triển khai blockchain riêng tư dự kiến sẽ tiếp tục tăng, đặc biệt trong các ngành yêu cầu quản lý dữ liệu chặt chẽ như tài chính, logistics và quản trị doanh nghiệp.
Các nhà phát triển đang tập trung cải thiện scalability (khả năng mở rộng) và interoperability (tính tương thích) nhằm tối ưu hóa hiệu suất và khả năng tích hợp với hệ thống hiện có. Nhiều giải pháp công nghệ mới cũng đang được nghiên cứu để giúp private blockchain linh hoạt hơn, đáp ứng đa dạng nhu cầu vận hành.
Bên cạnh đó, private blockchain đang dần mở rộng phạm vi ứng dụng khi kết hợp với các công nghệ tiên tiến như Artificial Intelligence (AI) và Internet of Things (IoT). AI giúp tăng cường khả năng xử lý và phân tích dữ liệu theo thời gian thực, trong khi IoT hỗ trợ giám sát và quản lý chuỗi cung ứng, tài sản số cũng như các hệ thống tự động hóa.
Private Blockchain là gì? Có thể thấy, dù sở hữu nhiều lợi thế như bảo mật cao, khả năng tùy chỉnh và quản lý dữ liệu hiệu quả, private blockchain vẫn phải đối mặt với những thách thức đáng kể, đặc biệt là chi phí triển khai và khả năng mở rộng. Tuy nhiên, với sự đổi mới không ngừng trong công nghệ blockchain, hệ thống này được kỳ vọng sẽ trở thành nền tảng quan trọng, thúc đẩy sự phát triển và đổi mới trong nhiều lĩnh vực.
Tôi là Phùng Cảnh Lang, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong thị trường Crypto, tôi hy vọng những bài viết của mình thật sự hữu ích với bạn. Là một người từng trải, tôi rất mong khi ai đó gia nhập vào thị trường Crypto hãy nên trang bị đầy đủ kiến thức, vì đây là đầu tư không phải một canh bạc may rủi.
