Mô hình vai đầu vai (Head and Shoulders pattern) được các nhà giao dịch trên nhiều thị trường khác nhau như chứng khoán, Forex, vàng, dầu và thị trường crypto sử dụng rộng rãi. Nhưng chính xác thì mô hình này là gì? Để cung cấp cho bạn sự hiểu biết toàn diện về mô hình này và cách giao dịch hiệu quả với nó, hãy cùng crypto 568 tìm hiểu các thông tin chi tiết liên quan trong bài viết dưới đây.
Thông tin về mô hình vai đầu vai thuận (Head and Shoulders)
Mô hình vai đầu vai thuận là gì?
Theo John Murphy trong ấn phẩm “phân tích kỹ thuật thị trường chứng khoán”, ông đã nhận định rằng mô hình vai đầu vai được nhiều người coi là một trong những mô hình mang lại sự chắc chắn nhất trong lĩnh vực này. Mô hình cụ thể này đóng vai trò là nền tảng cho sự phát triển của nhiều mô hình khác. Trên thực tế, mô hình vai đầu vai đóng vai trò là nguyên bản cho cả mô hình đảo chiều và các mô hình giá khác.
Khi kết thúc xu hướng giá tăng, mô hình vai đầu vai thuận được tạo thành dưới dạng mô hình đảo chiều. Mô hình này chỉ hiện thực hóa khi có ba đỉnh liên tiếp. Giống như các bộ phận khác nhau của con người, mô hình vai đầu vai thuận bao gồm đầu, vai phải và vai trái.
Làm thế nào để xác định mô hình vai đầu vai thuận?
Vai đầu vai mô hình cụ thể là vai đầu vai thuận như đã đề cập trước đó, bao gồm ba thành phần riêng biệt. Giống với hình dáng của một người, với đỉnh trung tâm cao hơn hai vai bên cạnh. Các đỉnh liền kề này duy trì độ cao bằng nhau. Để đủ điều kiện trở thành Head and Shoulders pattern, điều quan trọng là đỉnh trung tâm phải cao vượt hẳn so với hai đỉnh còn lại. Do đó, vai phải ở vị trí thấp hơn đỉnh đầu để mô hình này được coi là hợp lệ.
Bên cạnh các yêu cầu cần phải có trên, mô hình vai đầu vai còn cần kết hợp thêm hai yếu tố nữa để đảm bảo tính hợp lệ của nó. Những yếu tố này bao gồm sự hiện diện của đường viền cổ (neckline). Bắt buộc phải quan sát kỹ đường viền cổ, nếu không có sự hiện diện của đường viền cổ thì sẽ không được coi là mô hình vai đầu vai.
Nhận biết xu hướng tăng
Khi bạn xác định thị trường đang có xu hướng tăng, tức là mẫu hình vai đầu vai thuận được tạo ra. Nó biểu thị giai đoạn trước thời điểm người mua không còn đủ khả năng để đẩy giá lên cao hơn nữa. Điều này thúc đẩy người bán bước vào để tận dụng tình hình và nắm lấy vị thế của mình. Vì dựa theo quy tắc, xu hướng tăng càng lâu thì khả năng để xu hướng đảo chiều xuất hiện lại càng cao hơn.
Vai trái
Trong giai đoạn này, thị trường đã dần có xu hướng giảm. Do đó một mức đáy cao hơn xuất hiện. Tuy nhiên, ở thời điểm này các nhà giao dịch sẽ gặp khó khăn trong việc xác định đường viền cổ do mọi thứ vẫn còn đang khá mơ hồ.
Đỉnh đầu
Sau khi quá trình tạo ra vai trái hoàn tất thì một đỉnh cao hơn vai trước cũng dần xuất hiện, được gọi là đỉnh HH để tạo hình cho phần đầu. Bất chấp sự biến động từ việc tăng giá, người mua không thể gây ra thêm bất kỳ áp lực tăng giá nào nữa. Kết quả là không hề xuất hiện mức đáy cao hơn nào nữa.
Khi vai trái đã hoàn chỉnh và đường viền cổ đã dần lộ ra, rõ ràng là cần có thêm một vai phải để thiết lập đường viền cổ một cách dứt khoát. Bất chấp sự hiện diện của cả đầu và vai trái, đường viền cổ vẫn không có sự chắc chắn.
Vai phải
Khi bên mua bắt đầu có dấu hiệu đuối dần, vai phải cũng dần hình thành. Sự xuất hiện này là dấu hiệu cho thấy sự đảo chiều sắp xảy ra trong quỹ đạo của thị trường.
Sau khi vai phải được tạo ra, bây giờ đã có thể phác thảo đường viền cổ áo. Cần phải thận trọng khi xem xét phân khúc thị trường này vì sự rủi ro có thể phát sinh. Nên hạn chế thực hiện bất kỳ lệnh giao dịch nào trong những trường hợp như thế này.
Đường neckline
Khi mô hình vai đầu vai đã được thiết lập thành công, giờ đây bạn có thể tự tin phác thảo hoàn toàn đường viền cổ. Hoàn thành xong bước này mới có thể đưa ra quyết định có tham gia giao dịch hay không. Nên tham gia giao dịch khi đường cổ bị xuyên qua.
Lý do mô hình vai đầu vai thuận được tạo thành là gì?
Nguyên nhân cơ bản
Khi mô hình nến vai đầu vai thuận xuất hiện, điều đó biểu thị rằng giá đã đạt đến giới hạn và không thể tiếp tục tăng lên nữa. Hoạt động mua trở nên đuối dần dẫn đến giá giảm, xuất hiện đỉnh thấp hơn đỉnh trước. Điều này đóng vai trò như một dấu hiệu mạnh mẽ cho thấy xu hướng sẽ đảo ngược trong tương lai.
Xu hướng xuất hiện
Mô hình vai đầu vai được nhận biết khi thị trường thể hiện một xu hướng khác biệt dọc theo đường viền cổ. Cần lưu ý rằng là mô hình này sẽ không hình thành nếu thị trường ở trạng thái đi ngang (sideway), khiến nó không đạt được sự hiệu quả. Nếu bạn tin rằng đó là mô hình vai đầu vai thuận thì cần phải xem xét thêm nhiều khía cạnh khác để củng cố rằng liệu xu hướng thị trường có thật sự đảo chiều trong tương lai không.
Việc thấy sự tạo thành của mô hình vai đầu vai thuận là cực kì đơn giản nếu bạn chú ý quan sát, bởi nét đặc trưng xu thế tăng lên không ngừng từ vai trái sang đến đỉnh. Nhưng một khi đã đạt đến đỉnh và đầu đã được thành hình thì lại có sự đảo ngược đáng kể về giá xảy ra khi người bán áp đảo người mua. Điều này như một lời nhắc nhở rằng thị trường vốn đã có quá nhiều sự thay đổi và sẽ không có kết quả nào có thể được đảm bảo phần trăm chắc chắn tuyệt đối. Do đó, phải có khả năng nắm bắt và thích nghi để chuyển mình dựa theo sự biến hóa khôn lường của thị trường.
Luôn mất một khoảng thời gian nhất định để hoàn thiện quá trình đảo ngược mô hình vai đầu vai. Không thể nào chỉ trong vòng vỏn vẹn vài giây. Do đó, điều quan trọng là trader cần phải có sự kiên nhẫn và đợi đến lúc nhận biết được đúng mô hình trước khi muốn thực hiện bất kỳ lệnh nào.
Cách áp dụng mô hình vai đầu vai thuận hiệu quả
Như được đề cập ở phần nội dung trước, nếu giá đâm xuyên qua đường neckline thì có tỷ lệ rất lớn rằng xu hướng thị trường sẽ bị đảo chiều trong tương lai.
Cụ thể, để trading hiệu quả với head and shoulders pattern thuận, bạn sẽ có hai tình huống như sau:
Trong tình huống đầu tiên, nên đợi giá xuyên xuống dưới đường neckline trước khi đặt lệnh bán dựa vào mô hình này.
Trong tình huống thứ hai, nên kiểm tra lại giá tại đường viền cổ. Nếu giá vượt qua đường này và giảm không ngừng, điều đó cho thấy tỷ lệ cao là giá sẽ giảm đáng kể trong thời gian sắp tới. Sự suy giảm này sẽ rõ rệt hơn rất nhiều so với mức giảm ban đầu ở đường viền cổ.
Khi các nhà giao dịch đã có khả năng nhận biết được mô hình vai đầu vai thuận trên thị trường thực tế, hầu hết sẽ đặt lệnh dựa trên trường hợp đầu tiên mà bỏ qua sự quan trọng của kịch bản thứ hai. Điều này phần lớn là do những biến chuyển không ngờ của thị trường nên họ sẽ đánh cược vào phương án đầu tiên.
Mặt khác, trường hợp hai mang đến sự chắc chắn hơn rất nhiều so với trường hợp đầu tiên, cách này chủ yếu phù hợp để chốt lời mỗi phần một. Việc lựa chọn phương pháp đầu tiên sẽ trở nên thật đáng tiếc khi bạn đang lời thì lại thành lỗ.
Vậy làm sao để đặt stop loss, take profit, điểm mua vào hợp lý khi sử dụng vai đầu vai mô hình thuận? Hãy tiếp tục theo dõi nội dung bên dưới bạn nhé.
Chiến lược giao dịch với mô hình vai đầu vai thuận
Điều quan trọng mà các bạn phải nhớ đó là lý thuyết không phải lúc nào cũng giống hoàn toàn khi so với thực tế. Điều này cũng áp dụng cho các mô hình giá, vì có những giai đoạn thị trường đưa ra các mô hình không lý tưởng như dự đoán ban đầu.
Khi áp dụng vào các tình huống thực tế, những mô hình này có thể sẽ khó nhìn hơn và có khả năng gây nhầm lẫn cho các trader nếu không chịu thực hành kỹ lưỡng. Đây là minh họa điển hình nhất cho việc ứng dụng thực tế của mô hình vai đầu vai.
Trên thực tế, nếu bạn chỉ ngồi đó và theo dõi thị trường, sẽ rất khó để có thể xác định đó có phải là mô hình nến vai đầu vai hay không. Tuy nhiên, xin chúc mừng bạn vì bạn đã tìm và đọc được bài viết ngày hôm nay vì nó sẽ giúp bạn xác định đúng thế nào là mô hình vai đầu vai.
Điểm vào lệnh bán
Khi đã phác họa được hình ảnh cụ thể của mô hình vai đầu vai với phần đỉnh cao hơn hai vai bên cạnh. Nhưng vẫn còn một vấn đề là đường viền cổ lại không thẳng hàng như lý thuyết. Nên đợi để vào lệnh bán ra khi đã giá xuyên qua đường viền cổ.
Có hai phương pháp để cắt lỗ (SL) một khi đã vào lệnh bán gồm:
- Đầu tiên, ở đỉnh của vai phải chính là điểm stop loss.
- Hoặc có thể cắt lỗ ở đỉnh đầu của mô hình vai đầu vai thuận.
Tùy vào quan điểm của mỗi trader để lựa chọn một trong hai cách trên. Do mỗi cá nhân thường áp dụng các khoảng thời gian không đồng nhất như như H1, H4 hoặc M5…, ở các điểm này tỷ lệ lỗ sẽ tăng lên đáng kể.
Điểm vào chốt lời
Đây là các phương pháp chốt lời cho tất cả mô hình thay đổi từ mô hình vai đầu vai. Nơi đặt chốt lời có thể xác định bằng cách đo từ đỉnh đầu đến đường viền cổ. Áp dụng khoảng cách này vào khoảng thời gian đã xác định trước đó để thực hiện phép đo.
Phương pháp này sẽ giúp mang lại sự đảm bảo cao hơn cho các trader. Lấy minh họa đơn giản thì: Một khi mô hình vai đầu vai thuận đã tạo ra và cả vai trái và vai phải đều bằng nhau, cùng với giá đã xuyên qua đường viền xổ và đã được kiểm tra kỹ càng.
Lệnh cắt lỗ (SL) thường sẽ được đặt ở vai phải và công thức để đặt chốt lời (TP) sẽ dựa vào nguyên tắc chung. Các nhà giao dịch bắt đầu đo từ đỉnh đầu đến đường viền cổ, khi xác định được giá đã giảm ngoài mong đợi, nếu muốn có thể chốt lời ngay lúc này.
Những lưu ý trước khi ứng dụng Head and Shoulders thuận để giao dịch
Từ đó, sẽ có hai điều rất quan trọng được rút ra trong giao dịch khi sử dụng mô hình vai đầu vai thuận là:
- Nắm bắt được xu hướng thị trường: Xác định chắc chắn xem thị trường đang trong xu hướng tăng hay đang giảm. Đặc biệt không nên ứng dụng mô hình này khi thị trường đang trong giai đoạn nằm ngang (sideway).
- Cấu trúc vai và đỉnh: Hai vai phải tương đương nhau hoặc chỉ nên chênh lệch một khoảng rất nhỏ. Khi sự chênh lệch quá lớn, mô hình sẽ mất đi tính chính xác vốn có của nó. Đỉnh đầu bắt buộc phải cao đỉnh của vai trái và vai phải để mô hình có thể hoạt động hiệu quả nhất.
Thông tin về mô hình vai đầu vai ngược (Inverse Head and Shoulders pattern)
Mô hình vai đầu vai ngược là gì?
Mô hình vai đầu vai ngược là một mô hình phân tích kỹ thuật biểu thị sự đảo chiều từ xu hướng giảm sang xu hướng tăng. Mô hình này bao gồm ba đỉnh, đỉnh ở giữa cùng với 2 đỉnh còn lại cạn hơn. Nếu đã nắm vững được mô hình Head and Shoulders thuận, chỉ cần tưởng tượng mô hình này lật ngược lại là bạn sẽ hiểu được nguyên lý của mô hình này.
Ở mẫu hình này, sẽ có ba đáy và hai đỉnh được hình thành. Hai đỉnh ở đây sẽ thế chỗ của 2 đáy thuộc vai đầu vai thuận, đường viền cổ được tạo ra dựa vào hai đỉnh này. Ngoài ra, đường neckline là một yếu tố không thể thiếu khi phân tích và giao dịch với mô hình vai đầu vai, vì nó xác định điểm vào lệnh tiềm năng và xu hướng đảo chiều.
Cách xác định mô hình vai đầu vai ngược như thế nào?
Thị trường đang ở xu hướng giảm thì mô hình vai đầu vai ngược thường sẽ được hình thành, đây được xem như tín hiệu mạnh mẽ cho thấy xu hướng giảm đã kết thúc và giá có thể sẽ tăng trở lại.
Cấu trúc của mô hình vai đầu vai ngược
Có 4 phần quan trọng trong mô hình vai đầu vai ngược:
- Vai trái: Đáy đầu tiên xuất hiện trong mô hình này, khi thị trường có xu hướng giảm đáy này sẽ được hình thành.
- Đỉnh đầu: Đáy tiếp theo và sâu hơn so với đáy trước đó, thể hiện sự suy giảm mạnh mẽ hơn.
- Vai phải: Ở đáy này, thường có độ sâu tương đương với đáy đầu tiên, và là một đáy quan trọng khi xác định mô hình vai đầu vai ngược.
- Đường viền cổ: Được vẽ ngang qua hai đỉnh giá phía trên. Đường neckline có thể đi ngang hoặc có thể hơi nghiêng lên hay xuống do sự không đồng đều của các đáy trong mô hình.
Các yếu tố cần thiết trong mô hình vai đầu vai ngược
Không phải mô hình vai đầu vai nào cũng đảm bảo tính chính xác tuyệt đối. Một vài mô hình có thể cung cấp dấu hiệu đảo ngược mạnh mẽ với xác suất chính xác vô cùng lớn. Trong khi một số khác lại không làm được như vậy. Để tăng mức tin tưởng cho mô hình vai đầu vai, hãy lưu ý các điểm sau:
- Xu hướng trước đó: Khi Inverse Head and Shoulders pattern chưa được hình thành, giá càng giảm cho thấy xu hướng đảo chiều gần như sẽ xảy ra.
- Đường viền cổ: Khi đường neckline có xu hướng hướng lên trên, hiệu quả của mô hình sẽ cao hơn so với khi đường neckline nằm ngang hoặc hướng xuống.
- Độ cao của vai: Nếu vai trái (vai đầu tiên) cao hơn vai phải (vai thứ ba), tính chính xác của mô hình sẽ giảm đáng kể.
Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp bạn đánh giá chính xác hơn về mô hình và đưa ra quyết định giao dịch tốt hơn.
Diễn biến quá trình của mô hình vai đầu vai ngược
Trong mô hình vai đầu vai ngược, đáy đầu tiên là dấu hiệu của một xu hướng giảm mạnh, khi thị trường đã làm hai đáy thấp hơn xuất hiện. Điều này cho thấy rằng sự hồi phục giá sau khi hình thành vai trái chỉ điều hiển nhiên ở xu hướng giảm trong quá khứ. Thời điểm này, người bán vẫn đang kiểm soát thị trường khiến tâm lý chung của thị trường là giá sẽ tiếp tục giảm.
Cần đổ dồn sự quan tâm khi thị trường dần tạo ra đáy thứ ba, với độ sâu giống như đáy đầu tiên. Nếu đáy sau thấp hơn đáy trước và đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước thì có thể nhận biết được xu hướng giảm giá. Đặc biệt, nếu đường viền cổ có xu hướng đi lên, thì đỉnh thứ hai nên cao hơn đỉnh thứ nhất để tăng cường tín hiệu đảo chiều của mô hình. Trong trường hợp này, mô hình vai đầu vai ngược sẽ cung cấp dấu hiệu đảo chiều cao hơn so với những trường hợp khác. Nếu bên phía mua quyết tâm hơn, giá có thể vượt qua các đỉnh cũ, làm tăng tâm lý lạc quan rằng giá có thể tăng lại.
Bí quyết giao dịch với Inverse Head and Shoulders pattern
Các trader cần tập trung quan sát chiều cao của vai trái và vai phải. Thường thì hai vai này có độ cao gần như bằng nhau. Nhưng trong thực tế, mô hình không phải lúc nào cũng hoàn hảo. Sự khác biệt về độ cao giữa các đáy có thể làm cho đường viền cổ bị nghiêng và có thể hướng đi lên hoặc xuống.
Đường viền cổ càng nghiêng xuống, tín hiệu từ mô hình càng mạnh và độ tin cậy sẽ cao hơn. Nếu tự tin xác định được mô hình này đang xuất hiện, có thể xem xét vào lệnh, nhưng hãy nhớ đặt điểm cắt lỗ (stop loss) để quản lý rủi ro.
Nhìn vào hình minh họa, dễ dàng nhận ra rằng đường viền cổ của mô hình không hoàn toàn đi ngang mà hơi nghiêng xuống dưới.
Nếu thị trường trước đó có xu hướng giảm mạnh và tiếp đó xuất hiện mô hình vai đầu vai với đường viền cổ hướng lên là ví dụ điển hình nhất.
Trên thực tế, thị trường rất hay xuất hiện tình huống xuyên qua đường neckline, sau đó kiểm tra lại mức giá trước khi tiếp tục tăng mạnh. Mô hình vai đầu vai thường mang lại thành công trong nhiều tình huống, nhưng các trader nên đặc biệt lưu ý đến điểm cắt lỗ để quản lý rủi ro.
Đối với những bạn chưa có nhiều kinh nghiệm, việc chuyển sang biểu đồ đường có thể giúp quan sát mô hình vai đầu vai dễ dàng hơn và giảm thiểu tối đa khả năng bỏ lỡ các tín hiệu quan trọng.
Những điều cần cân nhắc khi sử dụng mô hình vai đầu vai
Bất kể áp dụng bất kỳ phương pháp, hay sử dụng công cụ kỹ thuật để hỗ trợ nào thì các trader nên có sự chắc chắn và dành thời gian để quan sát thật tỉ mỉ để có thể tối ưu hóa lợi nhuận cho chính mình. Các điều quan trọng nên cân nhắc khi ứng dụng mô hình vai đầu vai là:
- Phác thảo hoàn toàn mô hình dựa trên lý thuyết, chỉ khi đảm bảo được mô hình đã thật sự hoàn thành thì mới bắt đầu giao dịch. Trong giao dịch tiền điện tử, tuyệt đối không được vội vã mà hãy nên kiên nhẫn nếu thật sự muốn trở thành một trader thành công.
- Thường xuyên sử dụng lệnh chốt lời và cắt lỗ để quản lý rủi ro, đảm bảo nguồn vốn không bị thiệt hại nhiều.
Mô hình vai đầu vai và một số câu hỏi liên quan
Vai đầu vai mô hình là mô hình tiếp diễn có phải không?
Không bạn nhé. Cần lưu ý cả hai mẫu hình vai đầu vai ngược và thuận đều thuộc dạng mẫu hình đảo chiều xu hướng.
Để nhận biết đó có phải là mô hình vai đầu vai hay không, phải xác định xu hướng đã diễn ra trước đó đúng không?
Đầu tiên, hãy nhận biết thị trường trước đó là xu hướng gì. Cụ thể, nếu giá tăng có nghĩa là vai đầu vai thuận. Một điểm lưu ý khác chính là đồ thị có độ dốc càng nhiều, cho thấy tín hiệu đáng tin tưởng. Như vậy, mức độ cao xu hướng sẽ đảo chiều trong tương lai.
Nếu như bạn xác định đó là vai đầu vai ngược với giá đang suy giảm, đồ thị có độ dốc lớn, thì đó cũng chính là dấu hiệu cho thấy xu hướng sắp tới sẽ đảo chiều.
Khi nhận thấy giá bứt phá qua đường viền cổ, có nên giao dịch hay không?
Không bạn nhé. Để thành công khi trading, hãy vào lệnh khi nến đóng nằm ở dưới đường neckline. Việc này sẽ giúp bạn hạn chế rơi vào tình trạng tín hiệu nhiễu, gây ra thất bại trong giao dịch.
Để chắc chắn hơn về các quyết định, hãy chờ giá hồi về trong lần tới, nắm bắt cơ hội để vào lệnh trong lúc này.
Tuy nhiên, bạn vẫn có thể vào lệnh nếu nhận thấy giá bứt phá đường viền cổ. Hãy lưu ý cần đặt stop loss để quản lý rủi ro.
Thông qua bài viết trên, mô hình vai đầu vai đã được lý giải đầy đủ và chi tiết cho các trader. Các bạn có thể sử dụng bài viết này như một kiến thức hữu ích và đầy hiệu quả khi bắt đầu thực hiện giao dịch. Hãy cùng crypto 568 cập nhật và tìm hiểu thêm thật nhiều tin tức hay và bổ ích về thị trường tiền điện tử để có thể thành công trong chặng đường sắp tới. Cảm ơn bạn đọc đã theo dõi bài viết này!
Xem thêm:
Phương pháp giao dịch với các mô hình nến đảo chiều hiệu quả
Tìm hiểu thêm về mô hình 2 đỉnh và mô hình 2 đáy
Tôi là Phùng Cảnh Lang, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong thị trường Crypto, tôi hy vọng những bài viết của mình thật sự hữu ích với bạn. Là một người từng trải, tôi rất mong khi ai đó gia nhập vào thị trường Crypto hãy nên trang bị đầy đủ kiến thức, vì đây là đầu tư không phải một canh bạc may rủi.
