Phân tích kỹ thuật là công cụ không thể thiếu của các nhà giao dịch giúp họ tìm kiếm lợi nhuận từ những biến động của thị trường. Bằng cách sử dụng các mô hình kỹ thuật, các nhà giao dịch có thể dự đoán xu hướng giá và đưa ra quyết định giao dịch kịp thời. Một trong những mô hình được ưa chuộng nhất là mô hình cánh bướm. Vậy mô hình cánh bướm có gì đặc biệt mà lại thu hút sự quan tâm của nhiều nhà giao dịch đến vậy? Bài viết này của Coin568 sẽ giúp bạn giải đáp câu hỏi đó.
Mô hình cánh bướm là gì?
Mô hình cánh bướm Harmonic còn có tên gọi khác là Butterfly Pattern. Đây là một mô hình giá 5 điểm được các nhà giao dịch sử dụng để dự báo những điểm đảo chiều trên thị trường. Với hình dạng đặc trưng và các tỷ lệ Fibonacci chính xác, mô hình này cung cấp những tín hiệu đáng tin cậy giúp nhà giao dịch đưa ra các quyết định giao dịch hiệu quả.
Mô hình cánh bướm Harmonic có thể áp dụng trên mọi khung thời gian. Với tính ứng dụng rộng rãi, mô hình này có thể được áp dụng trên nhiều loại thị trường khác nhau từ thị trường tiền điện tử đến các thị trường truyền thống. Cánh bướm là một trong những mẫu hình thuộc họ Harmonic bên cạnh các mẫu hình quen thuộc như Gartley, Dơi, Cua và AB=CD.

H.M. Gartley được coi là cha đẻ của mô hình giá Harmonic khi ông giới thiệu mô hình 5 điểm vào năm 1935. Qua nhiều năm, các nhà phân tích đã không ngừng phát triển mô hình này bằng cách kết hợp các tỷ lệ Fibonacci, tạo ra một công cụ phân tích kỹ thuật mạnh mẽ giúp nhà giao dịch đánh giá khả năng hình thành của mô hình trong thời gian thực và đưa ra các quyết định giao dịch hiệu quả hơn.
Tiếp nối những nghiên cứu của H.M. Gartley, Scott Carney đã có những đóng góp đáng kể trong việc hoàn thiện và phổ biến lý thuyết về mô hình Harmonic. Bộ sách “Giao dịch Harmonic” của ông được xem là một trong những tài liệu tham khảo toàn diện nhất về chủ đề này.
Hình dạng của mô hình cánh bướm Harmonic
Mô hình cánh bướm Harmonic là một cấu hình giá gồm 5 điểm được đánh dấu lần lượt là X, A, B, C và D. Khi nối các điểm này lại với nhau, chúng ta sẽ thu được một cấu trúc gồm 4 đợt sóng, tạo nên hình dạng đặc trưng của mô hình.
Mô hình cánh bướm Harmonic được đặt tên như vậy bởi khi kết nối các điểm X, A, B, C và D lại với nhau, chúng ta sẽ thu được một hình dạng khá giống với đôi cánh của một con bướm đang dang rộng.
Mô hình cánh bướm Harmonic có thể xuất hiện trong cả thị trường tăng và giảm. Điểm khởi đầu của mô hình luôn là điểm X. Nếu xu hướng ban đầu từ X đến A là giảm, hình dạng của mô hình sẽ mang đặc trưng của một cánh bướm và thường dự báo một nhịp giảm giá tiếp theo.
Ngược lại, nếu xu hướng từ X đến A là tăng, hình dạng của mô hình sẽ như một cánh bướm “lộn ngược” và thường báo hiệu một sự đảo chiều tăng giá sắp xảy ra.
Tính phân hình của thị trường tài chính khiến mô hình cánh bướm Harmonic trở nên phổ biến ở mọi cấp độ, từ thị trường cổ phiếu, hàng hóa đến tiền điện tử. Điều này có nghĩa là các nhà giao dịch có thể áp dụng mô hình này trên nhiều loại tài sản và nhiều khung thời gian khác nhau nhằm tăng khả năng phát hiện các cơ hội giao dịch.
Mô hình XABCD không chỉ cung cấp tín hiệu giao dịch mà còn giúp nhà giao dịch xác định mục tiêu lợi nhuận tiềm năng. Khi mô hình hoàn thiện, nhà giao dịch có thể đặt mục tiêu giá vượt quá điểm A để tận dụng tối đa cơ hội sinh lời mà mô hình mang lại.
Làm thế nào để xác định mô hình cánh bướm Harmonic?
Mô hình cánh bướm Harmonic được đặt tên như vậy vì nó thể hiện sự hài hòa tuyệt đẹp giữa hình học và toán học. Cấu trúc của mô hình dựa trên dãy Fibonacci tạo ra những tỷ lệ vàng 0,618 và 1,618. Những tỷ lệ này vốn được tìm thấy trong nhiều cấu trúc tự nhiên như vỏ sò hay hoa hướng dương và cũng được phát hiện lặp đi lặp lại trong các biểu đồ giá. Sự tương đồng này đã khiến nhiều nhà giao dịch tin rằng các tỷ lệ này có ý nghĩa đặc biệt trong việc dự đoán xu hướng của thị trường.
Do đó, các nhà đầu tư có thể xác định mô hình Harmonic bằng cách sử dụng công cụ Fibonacci hồi quy và một số sự tưởng tượng của bản thân.
Để xác định mô hình cánh bướm giảm giá, đầu tiên, chúng ta sẽ xác định một xu hướng giảm và đánh dấu hai điểm đầu tiên là X và A. Tiếp theo, thị trường sẽ điều chỉnh ngược lại và tạo ra sóng AB, với điểm B thường nằm ở mức hồi quy 78,6% của sóng XA. Sau đó, chúng ta áp dụng công cụ Fibonacci từ điểm X đến A để xác định các mức quan trọng như 78,6% và 127% bởi những mức này sẽ giúp chúng ta xác định các điểm kiểm soát tiếp theo của mô hình.
Tiếp nối điểm B, thị trường tạo ra một sóng giảm thứ hai đến điểm C. Tuy nhiên, độ mạnh của sóng giảm BC yếu hơn đáng kể so với sóng giảm XA ban đầu.
Bên cạnh đó, điểm C thường điều chỉnh trong khoảng từ 38,2% đến 88,6% so với đoạn AB. Vì vậy, điểm C được xem là một mức hồi quy của AB và không giảm xuống dưới mức đáy tại điểm A. Để xác định điểm C, các traders có thể áp dụng công cụ Fibonacci từ điểm A đến điểm B và kích hoạt các mức 38,2% và 88,6%. Khi đó, điểm C sẽ nằm trong vùng giới hạn bởi các mức hồi quy Fibonacci này.
Sau khi hoàn thành sóng điều chỉnh BC, thị trường sẽ có một đợt tăng giá mạnh mẽ, vượt qua mức cao trước đó tại điểm X để tạo thành điểm D. Mục tiêu giá cho điểm D có thể được dự báo bằng cách mở rộng chiều dài sóng XA thêm 1,27. Điều này đồng nghĩa với việc chúng ta đã sử dụng lại mức Fibonacci 127% từ bước đo đạc trước đó để xác định mục tiêu giá tiềm năng cho sóng cuối cùng của mô hình.
Các mức hồi quy Fibonacci chỉ cung cấp những vùng hỗ trợ và kháng cự tiềm năng, chứ không phải là những điểm đảo chiều chính xác. Giá có thể điều chỉnh nhẹ hoặc thậm chí vượt qua các vùng này một chút trước khi thực sự đảo chiều. Do đó, nhà giao dịch cần quan sát kỹ các tín hiệu xác nhận khác để đưa ra quyết định giao dịch chính xác hơn.
Minh hoạ về mô hình cánh bướm trên biểu đồ giá Bitcoin
Sau khi tăng trưởng mạnh mẽ trong đầu năm 2021, đà tăng của Bitcoin bắt đầu suy yếu tạo điều kiện cho sự hình thành một mô hình cánh bướm giảm giá, báo hiệu một giai đoạn điều chỉnh có thể xảy ra.
Từ ngày 13/3/2021, Bitcoin đã trải qua một đợt điều chỉnh ngắn hạn, đạt đáy vào ngày 25/3. Mức giá $59.326, tương ứng với mức hồi quy 78.6% của đợt điều chỉnh này, đóng vai trò như một điểm hỗ trợ quan trọng. Sau đó, giá Bitcoin đã phục hồi và đạt đỉnh tại $60.365 vào ngày 1/4. Mặc dù vượt quá mức 78.6% lý tưởng một chút nhưng mức phục hồi này vẫn được coi là khá hợp lý trong bối cảnh của mô hình cánh bướm.
Một đợt điều chỉnh sâu hơn đã đưa giá đến điểm C, tương ứng với mức rút lui Fibonacci 49% của sóng tăng AB. Vị trí của điểm C nằm hoàn toàn trong vùng điều chỉnh tiêu chuẩn của mô hình cánh bướm, từ 38,2% đến 88,6%, cho thấy sự hình thành rõ ràng của mô hình này.
Từ ngày 7/4, Bitcoin đã trải qua một đợt tăng giá cuối cùng để hoàn thiện mô hình cánh bướm. Theo lý thuyết, mục tiêu giá của sóng cuối cùng nên đạt khoảng 127% của sóng XA, tương đương với mức $65.573. Thực tế, Bitcoin đã đạt đỉnh mới mọi thời đại ở mức $64.999, chỉ thấp hơn mục tiêu dự báo khoảng 1%.
Tại đỉnh điểm của Bitcoin vào tháng 4/2021, một cấu trúc kỹ thuật hoàn chỉnh dạng cánh bướm giảm giá đã hình thành.
Cách giao dịch hiệu quả dựa trên mô hình cánh bướm
Việc thiết lập cơ hội giao dịch dựa trên mô hình cánh bướm là một việc tương đối đơn giản. Tính chất sóng hài hòa của mô hình cánh bướm giúp chúng ta xác định trước các vùng đảo chiều tiềm năng. Điều này cho phép nhà giao dịch chủ động thiết lập các vị thế giao dịch và tìm kiếm các tín hiệu xác nhận để tăng độ tin cậy cho quyết định của mình.
Trong khoảng thời gian từ cuối tháng 8 đến tháng 9 năm 2021, biểu đồ giá của Ether (ETH) đã vẽ nên một mô hình cánh bướm Harmonic tăng giá gần như hoàn hảo, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí kỹ thuật.
Chẳng hạn, mặc dù điểm B hơi vượt quá mức hồi quy lý tưởng nhưng sự xuất hiện của một bấc giảm dài ngay sau đó cho thấy sự tham gia mạnh mẽ của người mua tại vùng giá này. Điều này cho thấy áp lực mua đã đủ mạnh để vượt qua kháng cự và đẩy giá lên cao hơn. Trong vài ngày tiếp theo, ETH đã cố gắng điều chỉnh sâu hơn về mức Fibonacci 78.6%. Tuy nhiên, áp lực mua đã xuất hiện ngay lập tức và ngăn chặn đà giảm này lại. Điều này cho thấy thị trường đang có xu hướng hình thành một cấu trúc giá cụ thể.
Sự điều chỉnh tiếp theo đã đưa giá trở lại mức Fibonacci 67% của sóng AB, một mức khá tiêu chuẩn trong các mô hình Harmonic. Điểm chạm này đã thiết lập một vùng giá tiềm năng cho điểm đảo chiều tăng cho điểm B tại mức $2.718,05.
Sau khi vượt quá mức 127%, giá đã điều chỉnh nhẹ, tạo ra một điểm vào tiềm năng cho các nhà giao dịch.
Với cương vị là một nhà giao dịch, bạn sẽ nắm bắt cơ hội này như thế nào?
Vào lệnh với vị thế Mua
Việc Ether giảm giá nhẹ sau khi đạt mục tiêu đã cho thấy sự tin tưởng mạnh mẽ của nhà đầu tư vào giá trị thực của đồng tiền này. Họ sẵn sàng mua vào ngay cả khi giá giảm, tạo ra một tín hiệu tích cực cho thị trường.
Một trong những cách dễ nhất để bắt đầu một vị thế mua là thông qua giao dịch đột phá. Khi đường xu hướng này bị phá vỡ, nó không chỉ xác nhận sự thay đổi xu hướng mà còn cung cấp một điểm vào lệnh rõ ràng cho các nhà giao dịch.
Ngoài việc sử dụng đường xu hướng, bạn cũng có thể xác định các mức kháng cự ngang. Khi giá vượt qua mức kháng cự này, nó tạo ra một tín hiệu mua rõ ràng và xác nhận sự thay đổi xu hướng.
Mặc dù nhà giao dịch thường chọn một mức kháng cự để giao dịch nhưng việc hiểu rõ về cả hai mức sẽ giúp bạn đưa ra quyết định giao dịch tốt hơn. Coin568 sẽ giải thích chi tiết hơn về cách xác định và sử dụng các mức kháng cự này.
Về bản chất thì việc giá phá vỡ mức kháng cự sau một đợt điều chỉnh cho thấy xu hướng có thể đang chuyển từ giảm sang tăng, tạo ra một cơ hội mua vào hấp dẫn.
Làm thế nào để quản lý giao dịch một cách hiệu quả?
Với trường hợp của ETH bên trên, chúng ta đã thấy một ví dụ điển hình về cách giá phục hồi và phá vỡ mức kháng cự, tạo ra một tín hiệu mua đáng tin cậy và giúp các nhà giao dịch nắm bắt được cơ hội sinh lời.
Ngay dưới điểm thấp nhất của D, nhà giao dịch nên đặt một lệnh cắt lỗ. Điều này giúp bảo vệ vốn và cho phép nhà giao dịch thoát khỏi giao dịch một cách tự động nếu giá giảm mạnh, đồng thời tạo cơ hội để đánh giá lại tình hình và tìm kiếm các tín hiệu giao dịch mới.
Chiến lược thoát lệnh
Sau khi vào lệnh và đặt lệnh cắt lỗ, mục tiêu tiếp theo của chúng ta là xác định điểm chốt lời. Với mô hình cánh bướm Harmonic, một điểm chốt lời tiềm năng là tại mức giá cao hơn điểm A, cũng tức là nơi mà mô hình dự báo giá sẽ đảo chiều.
Trong trường hợp của ETH, điểm A xấp xỉ 4,035 USD có thể được xem như một mục tiêu lợi nhuận ban đầu. Khi giá đạt đến mức này, nhà giao dịch có thể cân nhắc chốt lời một phần để bảo đảm lợi nhuận và thả nổi số vốn còn lại.
Nhờ đó, nếu thị trường diễn biến theo chiều hướng tích cực hơn dự kiến, nhà giao dịch có thể điều chỉnh các mức cắt lỗ và chốt lời lên cao hơn để tận dụng tối đa lợi nhuận.
Mặc dù mô hình cánh bướm đã đưa ra tín hiệu mua chính xác ở mức 3.100 USD, nhưng đà tăng của ETH đã vượt quá kỳ vọng ban đầu, lên tới 4.800 USD.
Sự đột phá sẽ mang lại những thay đổi gì?
Không phải lúc nào thị trường cũng đảo chiều ngay tại vùng 127%. Có những trường hợp, giá có thể tạm dừng tại khu vực này nhưng sau đó vẫn tiếp tục tăng vượt qua ngưỡng kháng cự.
Có thể nói, việc thiết lập đột phá giao dịch có thể mang đến cho nhà đầu tư những lợi ích đáng kể. Giả sử, nếu giá Ether không thể vượt qua vùng kháng cự 127% thì chúng ta sẽ tránh được một giao dịch thua lỗ tiềm năng. Điều này giúp bảo vệ vốn và tăng khả năng sinh lời trên các giao dịch thành công.
Các nhà đầu tư cần nhớ rằng, chiến lược này giúp chúng ta tăng khả năng thắng nhưng không thể loại bỏ hoàn toàn rủi ro. Có những trường hợp, giá có thể chạm đến điểm đột phá nhưng sau đó lại đảo chiều giảm, dẫn đến giao dịch thua lỗ.
Do đó, việc đặt lệnh cắt lỗ là điều vô cùng quan trọng trong giao dịch. Lệnh này đóng vai trò như một “vành đai an toàn” bảo vệ tài khoản của bạn khỏi những biến động bất ngờ của thị trường. Khi thị trường đi ngược lại dự đoán, lệnh cắt lỗ sẽ tự động kích hoạt, giúp bạn hạn chế thiệt hại hết mức có thể.
Phân loại mô hình cánh bướm Harmonic: Tăng và Giảm
Mặc dù đều mang hình dạng cánh bướm nhưng điểm bắt đầu và xu hướng ban đầu của hai phiên bản này lại hoàn toàn đối lập nhau, tạo nên những tín hiệu giao dịch khác biệt.
Khi đoạn XA khởi đầu với xu hướng tăng, mô hình sẽ phát triển thành một cánh bướm giảm giá. Ngược lại, nếu XA bắt đầu với xu hướng giảm, mô hình sẽ tạo thành một cánh bướm đang tăng giá.
Mặc dù các thành phần có thể thay đổi về quy mô nhưng mối quan hệ tương đối giữa chúng vẫn được duy trì không đổi, đảm bảo tính ổn định của mô hình.
Nhà đầu tư có nên tin cậy mô hình cánh bướm hay không?
Cũng như các mô hình phân tích kỹ thuật khác, mô hình cánh bướm Harmonic phụ thuộc rất nhiều vào khả năng quan sát và phán đoán của người phân tích. Do đó, độ tin cậy của tín hiệu mà mô hình đưa ra có thể khác nhau giữa các nhà đầu tư.
Ưu điểm:
Cấu trúc hình học chặt chẽ của mô hình cánh bướm Harmonic được Scott Carney nghiên cứu vô cùng kỹ lưỡng. Nhờ vậy, nó có thể cung cấp cho các nhà giao dịch một công cụ phân tích đáng tin cậy. Khi các tỷ lệ và cấu trúc này được xác định rõ ràng trên biểu đồ, độ chính xác của tín hiệu giao dịch sẽ tăng lên đáng kể.
Nhược điểm:
Không có mô hình giao dịch nào có thể đảm bảo thành công 100%. Ngay cả khi một mô hình đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về tỷ lệ và cấu trúc thì kết quả thực tế vẫn có thể không như chúng ta mong đợi.
Vì vậy, việc đặt lệnh cắt lỗ cho mọi giao dịch là vô cùng quan trọng để hạn chế rủi ro và bảo vệ vốn. Bằng cách xác định chính xác vị trí cắt lỗ dựa trên các nguyên tắc đã nêu, bạn có thể giao dịch một cách an toàn và hiệu quả hơn.
Tóm lại, mô hình cánh bướm là một công cụ hữu ích cho các nhà giao dịch muốn tìm kiếm cơ hội giao dịch có xác suất thành công cao. Tuy nhiên, nhà giao dịch cần trang bị đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm để áp dụng mô hình này một cách hiệu quả. Hy vọng những thông tin trên của Coin568 có thể giúp ích cho các bạn trên hành trình đầu tư của mình. Mến chúc các bạn luôn bình tĩnh và có những quyết định đúng đắn trước những biến động khôn lường của thị trường.

Tôi là Phùng Cảnh Lang, với hơn 5 năm kinh nghiệm trong thị trường Crypto, tôi hy vọng những bài viết của mình thật sự hữu ích với bạn. Là một người từng trải, tôi rất mong khi ai đó gia nhập vào thị trường Crypto hãy nên trang bị đầy đủ kiến thức, vì đây là đầu tư không phải một canh bạc may rủi.